Fot. 123RF/Picsel
Jeżyny znane były ludziom od najdawniejszych czasów - traktowano je jako lek, surowiec na smaczny dżem, produkowano też z ich korzeni barwnik. Owidiusz wspominał o nich w "Metamorfozach", a Pliniusz Starszy opisywał ich działanie lecznicze. Głównie rosły dziko, ponieważ rozrastały się w szybkim tempie i traktowano je jako uciążliwy chwast. W średniowieczu nie cieszyły się sympatią - w Anglii groby na cmentarzu oplatano gałęziami jeżyn, aby duchy nie opuszczały trumien; wierzono też, że dzieci jedzące te owoce zapadają na choroby skóry głowy. Ich smak i działanie doceniono dopiero w XIX wieku w Ameryce - zaczęły pojawiać się plantacje jeżyn, które stanowią dziś ceniony przysmak. Z błogością zajadamy się konfiturami i dżemami z jeżyn, smakuje nam wino jeżynowe, a letnie wypieki z dodatkiem tych owoców wspaniale pachną i prezentują się znakomicie.
Jeżyny na zdrowie
Te ciemnogranatowe owoce o kuszącym zapachu i słodko-kwaśnym smaku są koncentratem cennych dla nas składników - witamin, potasu, magnezu, wapnia, kwasu foliowego i luteiny, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania naszych oczu. Jeżyny bogate są też w antocyjany - naturalne barwniki, odpowiedzialne za fioletowy kolor owoców, i posiadające właściwości lecznicze - polepszają jakość widzenia i wpływają pozytywnie na naczynia krwionośne. Barwnik ten posiada również właściwości przeciwutleniające, a więc spowalnia proces starzenia się organizmu i zapobiega powstawaniu chorób nowotworowych. Wywar z liści pije się przy grypie, w stanach podgorączkowych, jest też lekiem przeciwbiegunkowym; natomiast sok jeżynowy jest pomocny przy przeziębieniach.
Słodkie odkrycie bogów greckich
Greckie mity głoszą, że maliny odkryli bogowie, poszukujący owoców w górach Ida. Stąd wzięła się łacińska nazwa malin - Rubus idaeus, co oznacza kolczaste krzaki z Ida. Maliny znane były już w czasach prehistorycznych, choć początkowo traktowano je głównie jako lek. Dziś ten doceniamy lecznicze właściwości malin, a ich wyśmienity smak sprawia, że jest to lekarstwo, które zjadamy z przyjemnością. Zawierają duże ilości witaminy C i błonnika, a także wapń, żelazo, kwas foliowy i salicylowy, dzięki któremu mają rozgrzewające działanie i są świetnym lekiem na przeziębienia. Występują też w nich pewne ilości witamin K, B1 i B2, oraz antocyjany i potas, który poprawia jędrność skóry - z tego względu często wykorzystuje się je w kosmetyce.
W niektórych kulturach maliny były najlepszym lekiem w okresie ciąży - angielscy zielarze zalecali kobietom ciężarnym picie herbatki malinowej, zapewniając je, że dzięki temu nie doświadczą problemów zdrowotnych w trakcie ciąży. U Czirokezów bezpieczny poród miało zapewnić picie przez kobietę soku malinowego, a inne plemiona indiańskie uważały, że ów sok jest najlepszym lekiem na mdłości w trakcie ciąży. Również dziś przyszłe mamy powinny spróbować tych starych metod - nawet jeśli nie złagodzi to ich dolegliwości, to zawsze sprawi im przyjemność, bo malinowe napoje są wyjątkowo smaczne.
Skandynawskie maliny
Malina moroszka czyli żółta malina popularna jest głównie w Kanadzie i Skandynawii, gdzie przyrządza się z niej dżemy, likiery i wina. Przetwory z moroszki są narodowym przysmakiem w Norwegii, Finlandii i Szwecji. W Finlandii wizerunek żółtej maliny znajduje się na monecie 2 euro, w Norwegii zdobi on herb gminy Nesseby, a w Szwecji znajduje się na logo jednej z partii politycznych. Liście maliny moroszki to doskonały surowiec na herbatę przeciwbiegunkową, stosuje się ją też w leczeniu artretyzmu i reumatyzmu.
Doceńmy te niepozorne owoce, i cieszmy się sezonem malinowo-jeżynowym! Trwa on krótko, a świeżych owoców nic nam nie zastąpi.
Wykorzystano:
Jonathan Roberts , Powab jabłka. Fascynujące dzieje owoców i jarzyn, Świat Książki, Warszawa 2003
Wikipedia
