Szczaw - ulubione warzywo naszych babć. Co można z niego zrobić?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest szczaw?
• Szczaw – wartości zdrowotne
• Szczaw – dlaczego warto go jeść?
• Kto nie może jeść szczawiu? Przeciwskazania
• Co zrobić ze szczawiu? Najlepsze przepisy

Co to jest szczaw?

Szczaw należy do rodziny rdestowatych i bardzo często jest mylony ze szpinakiem. Pochodzi z Europy Zachodniej i Azji, a jego historia sięga tysięcy lat. Do Polski trafił w średniowieczu i podawany był jako tzw. szczawiówka, czyli zupa kwaskowa.

Szczaw to roślina wieloletnia, której liście dorastają do 30 cm. Są zielone, skórzaste, o lancetowatym kształcie i osadzone na długich ogonkach. Korzenie szczawiu są głębokie i mięsiste, dzięki czemu doskonale radzi sobie również z niesprzyjającymi warunkami glebowymi i atmosferycznymi. Roślina kwitnie na przełomie lipca i sierpnia, wytwarza wówczas groniaste lub wiechowate kwiatostany, które mogą osiągać nawet metr.

REKLAMA

Liście warzywa mają charakterystyczny kwaskowaty posmak. Co ciekawe, szczaw w języku niemieckim to „suri”, a w języku starofrancuskim – „surele”, co w obu przypadkach oznacza kwaśny. Na świecie znanych jest aż 200 gatunków tego ziela. Do jadalnych odmian należą m.in. szczaw zwyczajny (inaczej zwany szczawiem łąkowym), szczaw ogrodowy i szczaw tarczolistny.        

Szczaw – wartości zdrowotne

Szczaw ma wielowiekową tradycję. Właściwości lecznicze tego ziela doceniali już starożytni Egipcjanie, którzy wykorzystywali warzywo do łagodzenia objawów niestrawności. W medycynie greckiej wyciągi ze szczawiu na wodzie lub winie znalazły zastosowanie w biegunkach i różnych chorobach przewodu pokarmowego, a nawet w ukąszeniach skorpionów. Natomiast wywar z korzeni pomagał w leczeniu chorób skórnych oraz łagodzeniu bólu zębów.  

Nic w tym dziwnego, ponieważ szczaw to prawdziwa bomba witaminowa. Zawiera wiele rodzajów witamin: beta-karoten, witaminy A, B2, B6 i C, kwas foliowy, a także minerałów, takich jak żelazo, potas, magnez, wapń i krzem. Ponadto przy stosunkowo niewielkiej ilości kalorii (100 g szczawiu zawiera około 21 kcal) posiada spore ilości błonnika, białek, węglowodanów i tłuszczy. Warzywo zawiera również flawonoidy, które wykazują działanie antyoksydacyjne.

Sprawdź także: Przepis na sassy water. Odkryj wodę na płaski brzuch

Szczaw – dlaczego warto go jeść?

Jakie korzyści zdrowotne ma dla człowieka szczaw?

• Poprawia odporność,
• usprawnia pracę układu pokarmowego,
• pozytywnie wpływa na kondycję skóry, włosów i paznokci,
• usprawnia pracę układu nerwowego i sercowo-naczyniowego,
• spowalnia procesy starzenia organizmu,
• pomaga w leczeniu chorób skóry,
• poprawia wzrok i hamuje proces zwyrodnienia plamki żółtej,
• pomaga złagodzić kaszel i katar,
• przeciwdziała zaparciom,
• ma działanie przeciwgrzybicze oraz przeciwbakteryjne,
• przyspiesza proces rekonwalescencji podczas przechodzenia infekcji.

Kto nie może jeść szczawiu? Przeciwskazania

Chociaż szczaw jest bardzo zdrowy, w dużych ilościach może mieć niekorzystne działanie na organizm. Ze względu na zawartość kwasu szczawiowego, dochodzi do wiązania zawartego w pokarmie wapnia, co czyni go nieprzyswajalnym dla organizmu. To z kolei może powodować powstawanie złogów w nerkach w postaci kamieni nerkowych.

Ponadto nadmierne spożywanie szczawiu może nawet prowadzić do rozwoju dny moczanowej i zaburzeń w pracy mięśni. Dlatego warzywo należy spożywać w umiarkowanych ilościach. Wskazane jest również dodawanie do potraw na jego bazie produktów zawierających duże ilości wapnia, takie jak mleko, jaja, jogurt czy kefir (aby wyrównać straty wapnia). 

Ze szczawiu powinny zrezygnować osoby mające problemy z nerkami oraz układem moczowym, a także chorujące na reumatyzm czy osteoporozę. Na roślinę powinni uważać także alergicy. Chociaż obecność kwasów szczawiowych w diecie dzieci i kobiet w ciąży nie jest zagrożeniem, jednak należy szczególnie uważać, by spożycie szczawiu nie było nadmierne.

Co zrobić ze szczawiu?

Powszechnie wiadomo, że szczaw jest bazą tradycyjnej zupy szczawiowej, przyrządzanej z posiekanych liści tej rośliny i śmietany. Nie jest to jednak jedyny wariant kulinarny. Szczaw jest idealnym dodatkiem do wiosenno-letnich sałatek. Można go połączyć ze szpinakiem, kurczakiem, mozzarellą czy pomidorami. Z kolei we Francji popularnością cieszy się, znamy tam i lubiany, sos, który doskonale smakuje do ryb, mięs, sałatek czy past makaronowych. Ponadto z kwaśnym liści można zrobić również pyszny i zdrowy koktajl.

Jak zrobić szczaw w słoiku na zimę?

Chcesz cieszyć się domową szczawiówką przez cały rok i przywołać lato w chłodne, zimowe dni? Zrób szczaw w słoiku! Jego przygotowanie jest niezwykle proste: wystarczy umyty szczaw, woda oraz sól. Warto zaznaczyć, że warzywo należy zbierać wiosną lub wczesnym latem, wówczas jest ono zdecydowanie najsmaczniejsze. Poniżej podpowiadamy, jak zrobić szczaw w słoiku na zimę!          

Szczaw dokładnie umyj i posiekaj. Przełóż do garnka, zalej odrobiną wody i posól. Duś na wolnym ogniu przez około 10 minut. Szczaw, podobnie jak szpinak, w trakcie duszenia zmniejszy swoją objętość. Przełóż szczaw do wyparzonych słoików. Zakręć i pasteryzuj (na ciepło lub na zimno), aby słoiki dobrze przechowały się przez dłuższy czas.  

Szczaw najlepiej przygotować w słoikach o pojemności 330 ml, gdyż jest to idealna porcja na pyszną, domową zupę szczawiową. Smacznego!

Kremowa zupa szczawiowa z jajkiem – przepis  

Spróbuj przygotować delikatną, lekko kwaśną i aromatyczną kremową zupę szczawiową z jajkiem. Oto przepis:

Ziemniaki i marchew obierz, umyj i pokrój w kostkę. Przełóż do garnka i zalej bulionem. Gotuj pod przykryciem, aż warzywa zmiękną. Szczaw i koper umyj i posiekaj. Dodaj do zupy i ponownie zagotuj. Następnie całość zmiksuj blenderem. Dodaj śmietaną, dopraw solą i pieprzem i postaw na ogniu. Gdy zupa zacznie się gotować, dodaj jajka i energicznie zamieszaj. Gdy jajka się zetną, kremowa zupa jest gotowa. Smacznego! 

Przepis na wiosenną sałatkę ze szczawiem

Lekka i słodko-kwaśna wiosenna sałatka ze szczawiem doskonale sprawdzi się jako dodatek do dań mięsnych i młodych ziemniaków. Poniżej zdradzamy przepis.

Umyj i porwij na mniejsze kawałki liście szczawiu. Przełóż do salaterki. Dodaj w pokrojone w plasterki rzodkiewki, przekrojone na pół pomidorki, pokrojone w kostkę jajka i drobno posiekaną dymkę. Wymieszaj składniki sosu i polej sałatkę. Smacznego! 

Zielony koktajl szczawiowy – przepis

Koktajl ze szczawiu to pyszna i zdrowa przekąska pełna witamin. Smak napoju można wzbogacić bananem i kiwi, dzięki czemu nie będzie dominować kwaskowy posmak warzywa. Oto przepis:

Liście szczawiu dokładnie umyj, odsącz i pozbaw je twardych szypułek. Wrzuć do pojemnika blendera. Obierz kiwi i banany, pokrój na mniejsze kawałki i dodaj do pojemnika. Dolej wodę i blenduj kilka razy tak, aby wszystkie składniki dokładnie się zmiksowały. W przypadku, gdy koktajl jest za gęsty, dodaj więcej wody. Na koniec udekoruj listkami mięty lub dowolnym rodzajem drobnych pestek, np. ziarnami dyni, słonecznika czy nasionami chia.

1. Szczawiowa z jajkiem w koszulce

Zobacz przepis

Kremowa zupa szczawiowa / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

2. Sałatka ze szczawiem

Zobacz przepis

Co zrobić ze szczawiu? Sałatka / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

3. Szczaw do słoików na zimę

Zobacz przepis

Szczaw do słoików na zimę - jak zrobić? / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

4. Tradycyjna zupa szczawiowa. Taka jak u babci

Zobacz przepis

Tradycyjna zupa szczawiowa / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

5. Sos szczawiowy

Zobacz przepis

Jak zrobić sos szczawiowy? / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

6. Makaron z kremowym sosem szczawiowym

Zobacz przepis

Makaron z kremowym sosem szczawiowym / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

7. Szczawiowe pesto

Zobacz przepis

Szczawiowe pesto / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie

Zobacz także:

Domowa lemoniada z kiszonych cytryn. Przepis na orzeźwiający napój »

Ten składnik jest zbędny. Oto jak zrobić idealne ciasto na pierogi »

Wspieramy Ukrainę. Tu zamieścisz ogłoszenie o swojej pomocy »