Początki chleba miały miejsce w Egipcie - od około XXV wieku p.n.e. Egipcjanie ugniatali ciasto z mąki z wodą, i piekli z niego twarde placki w specjalnych formach. Pierwszy chleb na zakwasie powstał natomiast przez przypadek - gdy pewnego dnia przez nieuwagę zostawiono mieszankę wody z mąką w ciepłym miejscu, sfermentowała ona i wyrosła. Po upieczeniu okazało się, że otrzymany chleb jest znacznie smaczniejszy od placków znanych już wcześniej. Miało to miejsce około 3500 lat p.n.e. i od tamtej pory znany jest chleb na zakwasie. Pierwsze wersje chleba pieczono w popiele, rozgrzanych do białości glinianych garnkach, zakopywanych w ziemi lub w prymitywnych piecach. Piece, które znane były później, to wynalazek Greków - oni bowiem najbardziej przyczynili się do udoskonalenia procesu wypieku chleba - w II wieku p.n.e. Atenajos z Attalei, grecki lekarz, doliczył się aż 72 gatunków chleba, które znane były od dłuższego czasu!
Rzymianie zaczęli wypiekać pieczywo dopiero około VII wieku p.n.e. Chleb rzymski był najczęściej okrągły, z różnie uformowanym wierzchem. W Pompejach znaleziono zwęglone bochenki chleba w piecu - miały one kształt koła o ośmiu płatkach. Rzymianie mieli nawet specjalnych niewolników do pieczenia chleba, którzy ciasto wyrabiali w rękawicach i maskach, aby uchronić je przed "wulgarnym" oddechem i kropelkami potu. Widać więc, że bardzo lubili i szanowali ten cenny produkt - szacuje się, że w czasach Oktawiana Augusta w Rzymie istniało około 300 piekarń, wypiekających różne rodzaje chleba.
Polski chleb
W Polsce ów chleb na zakwasie znany jest od około I wieku naszej ery. Rodziny piekły go w domu, później zaczęły się pojawiać duże, wolnostojące piece dla mieszkańców miast. Bochenki chleba można było kupić na ulicach, jednak ich cena była wysoka i tylko najbogatsi mogli sobie na to pozwolić. Biedacy przez długi czas zmuszeni byli do własnoręcznego pieczenia chleba.
Dziś chleb jest ogólnodostępny i stale obecny na naszych stołach. W każdym kraju wypieka się różne rodzaje pieczywa, a niektóre z nich stają się charakterystycznymi produktami dla danych regionów, często chronionymi certyfikatami. Na liście polskich produktów tradycyjnych, znajdują się, między innymi: chleb prądnicki, obwarzanek krakowski, chleb gryczany czy "korowaj lipski". Oprócz naszych rodzimych przysmaków, znamy i lubimy włoskie ciabatty, francuskie bagietki i brioszki, żydowską macę. Choć pod względem spożycia chleba nie dorównujemy Niemcom, którzy wciąż piastują zaszczytne pierwsze miejsce, nadal jemy go dużo - i bardzo dobrze, bo jest nie tylko smaczny, ale też zdrowy.
Chleb dla zdrowia
Pieczywo jest podstawowym źródłem węglowodanów w diecie człowieka. Różne są nasze gusta, niektórzy wolą biały chleb, inni ciemny. Chleb razowy zawiera więcej witamin z grupy B, oraz pierwiastków: żelaza, magnezu i potasu, zawiera ponadto błonnik, który daje uczucie sytości i reguluje pracę jelit. Jest dłużej trawiony i dlatego niektórzy twierdzą, że nie powinniśmy jeść go więcej niż 3 kromki dziennie. Biały chleb pozbawiony jest wartości odżywczych, ale dla większości z nas ma lepszy smak.
Obecnie modne jest pieczywo orkiszowe - zawiera ono więcej białka, a także wartościowych dla człowieka: cynku, miedzi, selenu oraz witamin A, E i D. Jest znacznie bardziej wartościowe od białego chleba, ale bardziej lekkostrawne niż chleb razowy.
W Polsce istnieje nawet Muzeum Chleba- znajduje się w Radzionkowie w województwie śląskim. Gromadzi eksponaty związane z historią chleba - pocztówki, maszyny i narzędzia. Na podwórku muzeum zasadzono najczęściej występujące w Polsce zboża, aby młodzież i dzieci mogły zobaczyć, jak wygląda pszenica, owies i żyto. Dziś bowiem, kiedy kupujemy pokrojony i zapakowany w woreczek foliowy chleb, nie myślimy o tym, z czego, ani w jaki sposób jest on wypiekany. A przecież możemy upiec chleb w domu i poczuć smak wieloletniej tradycji?
Krakowskie święto chleba. Zobacz reportaż. Klikaj!
Autor tekstu: Anna Lenczowska
Przy pisaniu artykułu korzystałam, między innymi, z:
Maguellone Toussaint-Samat, Historia naturalna i moralna jedzenia, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2002
Wikipedia
