Fot. 123RF/Picsel
Stół wigilijny niegdyś był uważany za odzwierciedlenie bogactwa gospodarstwa, wierzono, że powinno znaleźć się na nim wszystko, co pragniemy jadać przez cały rok. Choć większość potraw wigilijnych bazuje na tych samych składnikach, każdy region ma do zaoferowania coś unikatowego przyrządzanego tylko w ten wyjątkowy dzień.
Śmiało można powiedzieć, że dania wigilijne są tak samo różne, jak Polacy. Każda gospodyni ma swój własny przepis na barszcz, karpia, czy pierogi, a zależnie od regionu będą się zmieniać również składniki i farsze. Najważniejsze, aby na stole znalazły się dania będące odzwierciedleniem kultury nie tylko całego naszego kraju, ale również wybranych regionów. Specjalnie z okazji zbliżających się Świat Bożego Narodzenia przedstawiamy zestawienie potraw wigilijnych z całej Polski!
Siuśpaj w Małopolsce i postnica na Podkarpaciu
W Małopolsce zaczynamy od tradycyjnego krakowskiego barszczu czerwonego. Może być podany solo, ale najczęściej pływają w nim uszka lub ziemniaki. Jego wyjątkowość polega na tym, że musi być przygotowywany na tradycyjnym zakwasie z buraków. W powiecie tarnowskim wiele gospodyń przygotowuje siuśpaj, czyli danie z kaszy jęczmiennej, suszonych śliwek i gruszek. Przed laty było ono podawane na co dzień, gdyż jego pożywny skład dodawał sił ciężko pracującym robotnikom.
Rzeszowska kuchnia bazuje przede wszystkim na lokalnej tradycji. Potrawą, jakiej nie może zabraknąć, jest popularna i sycąca kapusta z grochem. Kolejnym regionalnym przysmakiem są gołąbki z kaszą gryczaną. Podkarpacka kuchnia wigilijna opiera się przede wszystkim właśnie na kaszy. Słodką i charakterystyczną potrawą jest postnica. W głównej roli występuje kasza pęczak, słodkie suszone owoce, rodzynki, i cukier.
Słodka strucla z Lubelszczyzny
Wigilia nosiła tutaj kiedyś nazwę pośnika. Na stole królował wtedy... opłatek! Nazywano go bożym chlebem, i jedzono polanego miodem. Jednym z tradycyjnych, podstawowych dań są pierogi z nadzieniem z kaszy. Święta nie obędą się także bez słodkiej strucli, czyli ciasta wypełnionego po brzegi makiem, lub rzadziej serem z cynamonem. Biłgoraj słynie z własnego dania wigilijnego - jest to tradycyjny pieróg biłgorajski. Mimo nazwy danie nie ma nic wspólnego z pierogami, bo wyglądem bardziej przypomina ciasto na bazie kaszy gryczanej, ziemniaków i twarogu.
Moczka i Świszcz to wizytówki Śląska
Oprócz zupy rybnej i karpia w różnych sosach i zalewach na śląskich stołach uwagę przykuwa moczka. To słodka potrawa przygotowywana specjalnie z okazji Bożego Narodzenia. W każdym zakątku Śląska przepis na moczkę jest inny, jednak podstawą jest piernik. Gosposie najczęściej dodają migdały, orzechy włoskie, różne suszone owoce (głównie śliwki i morele) oraz jak najwięcej rodzynek. Do moczki należy dodać też kompot owocowy, najlepiej śliwkowy, jabłkowy lub brzoskwiniowy.
Na Dolnym Śląsku rządzą pierogi! Szczególnie popularne pierogi ruskie. W niektórych domach jada się również pierogi ze śledziem. Widać tutaj bogactwo przeróżnych kulebiaków, szczególnie nadziewanych rybą lub farszem kapuściano - grzybowym. Jako że Dolny Śląsk to spotkanie wielu kultur, także w Wigilię widać ową różnorodność. Na niektórych stołach pojawi się Świszcz, czyli kasza jaglana przyrządzona na słodko z bogactwem suszonych owoców.
Sękacz sejneński na Podlasiu
Mieszkańcom Podlasia ciężko wyobrazić sobie ten ważny dzień bez maku. Jest on przecież najważniejszym składnikiem słynnego makowca z Ejszeryszek. Kasza pęczak, ziarna maku, miód, bakalie, orzechy i rodzynki - to składniki kutii, tradycyjnej potrawy goszczącej na tutejszych wigilijnych stołach niemal od zawsze. Podlasie to region słodkiego sękacza sejneńskiego, ciasta przygotowanego z biszkoptu. Prawdziwy sękacz jest pieczony na rożnie, polewanie go kolejnymi warstwami nadaje mu oryginalny kształt i warstwy przypominające pień drzewa.
Śledź smażony w Łodzi i fafernuchy na Mazowszu
Od czasów przedwojennych w czasie łódzkiej Wigilii spożywano pszenne kluski i kasze przyrządzane na wiele sposobów. Z tego regionu wywodzi się również smażony śledź, którego nie może w ten dzień zabraknąć. Na stole powinna pojawić się kapusta z grochem, a wszystko popijamy aromatycznym kompotem z suszu.
Lista potraw wigilijnych jest na Mazowszu bardzo zróżnicowana. Obowiązkowa jest kapusta z grochem z dodatkiem oleju lnianego, kluski z makiem, oraz fafernuchy, czyli malutkie, kruche ciasteczka marchewkowo - miodowe. Na Mazowszu Wigilia nie obejdzie się także bez ryb - podaje się tutaj śledzia w oleju i karpa obtoczonego w bułce tartej.
Szczodroki w Świętokrzyskim
Tutaj w Wigilię królują zupy, a przede wszystkim barszcz na żytnim zakwasie do którego dodawano grzyby oraz chleb. Kiedyś w wiejskich domach podawano garus, czyli zupę owocową. Obecnie na wigilijnych stołach zobaczymy szczodroki, słodko - słone bułeczki drożdżowe, którymi kiedyś obdarowywano kolędników.
Makiełki w Wielkopolsce
Tradycyjną wieczerzę wigilijną Wielkopolanie rozpoczynają od barszczu czerwonego przyrządzanego na wywarze grzybowym. Nie może zabraknąć postnych pierogów z kapustą i grzybami oraz makiełek, czyli dania z maku, bakalii i lekkiego pieczywa lub klusek.
Jagła na Kujawach i aromatyczna zupa owocowa z Warmii i Mazur
Na kujawskich stole podczas Wigilii wiedzie prym zupa owocowa, najczęściej przyrządana z suszonych śliwek. Podczas Wigilii je się także groch z kapustą oraz tradycyjne jagły, czyli kluski z kaszą jaglaną, owocami i rodzynkami. Gospodynie pieką słodki piernik na karmelu.
Na Warmii i Mazurach Wigilijny stół ugina się przede wszystkim z bogactwa ryb pochodzących z mazurskich jezior przyrządzanych na różne sposoby. Tutaj również przysmakiem jest zupa owocowa, w której nie może zabraknąć suszonych śliwek i gruszek.
Śliszki z Opolszczyzny
Ten region słynie z siemieniotki, zupy z siemienia lnianego. Niegdyś wierzono, że ma ona moc leczniczą, chroni przed świerzbem i wrzodami. Opolszczyzna słynie ze słodkich dań podawanych na koniec kolacji. Można tam spróbować mołcki, czyli potrawy z miodu, suszonych owoców i piernika. Na pewno zostaniemy tam też poczęstowani śliszkami, małymi bułeczkami drożdżowymi z nadzieniem makowym i posypanych piernikiem. Ten tradycyjny deser coraz częściej gości także w innych regionach Polski..
Zupa rybna na Pomorzu
Jak łatwo się domyślić tutaj wigilijny stół jest suto zastawiony wszelkimi rybami. Oczywiście najpopularniejszy jest solony śledź, ale również skosztujemy łososie, szczupaki, a także rosół z węgorza. Obowiązkowa jest natomiast zupa rybna, która jest stawiana ponad barszczem i grzybową. Oczywiście najlepiej przygotować ten przysmak z karpia.
Szukasz przepisów na regionalne dania świąteczne? Kliknij tutaj!
