Czy poczciwe ziemniaki mogą być trujące? Fot. Rasbak / Wikimedia Commons
Okazuje się, że zwykłe, jadane przez Polaków niemal codziennie ziemniaki, mogą być bardzo szkodliwe. Niektóre z nich zawierają dwa trujące glikoalkaloidy: solaninę i chakoninę. Te substancje to naturalne insektycydy i fungicydy - służą roślinom za środek odstraszający insekty, grzyby i zwierzęta. Jest ich najwięcej w niedojrzałych owocach, kwiatach i liściach. Dla nas są truciznami.
Jak uniknąć zatrucia ziemniakami?
Zawartość solaniny w ziemniakach zwiększa się z czasem, szczególnie jeśli są przechowywane w ciepłych i jasnych miejscach. Jej stężenie wzrasta jeszcze, kiedy bulwy zaczynają wypuszczać pędy, co zdarza się przy długim przechowywaniu.
Takie ziemniaki trzeba naprawdę grubo obierać, gdyż trująca substancja gromadzi się przy skórce. To samo dotyczy wszelkich zielonych fragmentów. Pozbawiamy ziemniaki bardzo dokładnie wszystkich "oczek". Aby zmniejszyć ryzyko problemów zdrowotnych, należy przechowywać te warzywa w ciemnych i chłodnych pomieszczeniach albo w lodówce (7 st. C znacznie spowalnia produkcję solaniny). Już kilka zielonych lub kiełkujących ziemniaków może wywołać zatrucie u osoby dorosłej.
Znasz przepisy na zdrowe i pyszne dania, a nie masz konta na Smakerze? Dołącz do naszej społeczności i dziel się kulinarnymi inspiracjami z innymi!
Solanina ani chakonina nie znikają po ugotowaniu ani upieczeniu - po ugotowaniu nadal w ziemniakach pozostaje ponad 90 proc. obu substancji, po 10 minutach smażenia na głębokim tłuszczu w bardzo wysokiej temperaturze - ponad 50 proc. (2). Jedynym sposobem na pozbycie się ich, jest usunięcie części, w których jest ich najwięcej (1). To, czy w ziemniaku są trujące substancje, można poznać po wyglądzie (zielona skórka, pędy, "oczka") oraz po smaku (ziemniaki stają się gorzkie).
Chcesz wiedzieć więcej o młodych ziemniakach? Kliknij!
Jak wyglądają objawy zatrucia?
Objawy zatrucia solaniną pojawiają się od pół godziny do dwunastu po zjedzeniu ziemniaków. W przypadku lżejszego zatrucia pojawiają się symptomy przypominające zatrucie pokarmowe, ale mogą pojawić się także poważniejsze objawy. Są to:
- biegunka,
- mdłości,
- wymioty,
- kolka,
- gorączka,
- rozszerzone źrenice,
- problemy z oddychaniem,
- arytmia,
- hipotermia,
- paraliż,
- śpiączka.
W przypadku silnego zatrucia konieczna może okazać się hospitalizacja. Odnotowano także przypadki śmiertelne, jednak tylko w przypadku osób źle leczonych i niedożywionych.
Psianka i pomidory
Solanina występuje także w popularnej w Polsce roślinie - psiance. Podobna substancja jest obecna również w pomidorach, ale w dużo mniejszych ilościach. W pomidorach czerwonych jest praktycznie niewykrywalna. Trzeba uważać jednak na duże ilości zielonych, niedojrzałych pomidorów.
Temat specjalny: Pomidory. Kliknij!
Anna Wiśniewska/Smaker.pl
Źródła:
(1) M. Cantwell "A Review of Important Facts about Potato Glycoalkaloids" [w:] "Perishables Handling Newsletter" 1996.
(2) P. Badowski, B. Urbanek-Katłowska "Solanina i chakonina - występowanie, właściwości, metody oznaczania" [w:] "Roczniki Państwowego Zakładu Higieny" 1999.
(3) www.nlm.nih.gov