Jajko w kulturze

Jajko towarzyszyło ludzkości od najdawniejszych czasów. Symbolizowało początek, zarodek Wszechświata, chaos, Słońce, Ziemie, płodność, nieśmiertelność, powrót wiosny. Wiele kultur wytworzyło swój własny mit lub legendę związaną z jajkiem jako początkiem świata lub jakiem jako symbolem odrodzenia.

Fot. 123RF/Picsel

Jajko stanowiło również element dekoracyjny. Współcześnie ozdobione jaja święcimy w sobotę wielkanocną w kościołach, a w niedzielny poranek w wielu regionach Polski obdarowujemy przyjaciół lub dzielimy się nimi z najbliższymi.

Zdobienie jaj...

To jak bardzo staranie i kolorowo wykonano pisanki miało świadczyć o bogactwie danej rodziny, często także o bogactwie danej wsi i regionu. Pisankami się również obdarowywano. Jeśli panna otrzymała pisankę od chłopca świadczyło to o jego gorących uczuciach.

Sama tradycja zdobienia jaj jest bardzo stara. W starożytnym Egipcie zdobiono jaja wizerunkami skarabeuszy, w Chinach rysunkami ptaków i kwiatów. Ślady polskich pisanek sięgają IX wieku. Nazwy barwionych jaj pochodzą od sposobu ich ozdabiania. Malowanki, kraszanki to jajka zabarwione na jeden kolor. Jeśli dodatkowo zostały wyskrobane jakieś wzory to mówi się o skrobance lub rysowance. Pisanki to jaja zdobione różnorodnym ornamentem, jaki uzyskuje się poprzez pokrycie woskiem pewnych fragmentów rysunku. W celu uzyskania atrakcyjnego koloru wykorzystywano wiele naturalnych barwników jak np. korę dębu. Ornamenty zmieniały się w przeciągu wieków. Wzory czerpano z przyrody np. motywy roślinne, zoomorficzne, słońca, gwiazd, ale także motywy krzyża, 40 trójkątów, motywy patriotyczne i wielkanocne. Kolory pisanek również odgrywały istotną rolę. Kolor zielony był symbolem życia, odradzającej się przyrody. Kolor czerwony symbolizował krew Jezusa, która według legendy zabarwiła jaja niesione w koszyku przez ubogiego jerozolimczyka. Takie jaja miała rozdawać także Maria Magdalena, głosząc dobrą nowinę o zmartwychwstaniu Pana.

W muzeum w Krakowie można zobaczyć np. pisankę, na której namalowana jest ostania wieczerza. Na najmłodszych, szczególnie dziewczynkach, największe wrażenie robi podobno pisanka monasterska, zdobiona maleńkimi koralikami.



Symbol początku - mity i legendy

W wielu kulturach istniały mity opowiadające o narodzinach świata z jaja. Chińskie mity datowane na III wiek p.n.e. mówią, że przed oddzieleniem się Nieba i Ziemi panował ogólny chaos, olbrzymi i niepoznawalny. Z czasem przybrał formę wilgotnej ciemności mieszczącej się w gigantycznym jaju. A w jego wnętrzu powoli zaczął rozwijał się Pan-ku, Stwórca. Jak głosi mit, po 18 tys. lat przebudził się. Miał już wówczas postać mężczyzny, który w jednej ręce trzymał dłuto, a w drugiej topór. Pan-ku zaczął uderzać w ciemnościach tymi narzędziami, aż jajo się otworzyło, a z wnętrza wydostały się elementy kreacji. Jaśniejsze, czystsze z nich, uniosły się i stały się Niebem, cięższe w tym czasie opadły przybierając kształt Ziemi.

Pelasgijski mit z kolei opowiada o bogini Eurynoma, która została zapłodniona przez węża Ofiona i zmieniwszy się w gołębicę, zniosła Jajo Świata. Wąż owinął się wokół niego siedem razy. Kiedy już pękło na połowy wysypały się Słońce, Księżyc, gwiazdy, planety, Ziemia, zwierzęta, rośliny i ludzie. Również Fiński epos 'Kalewala' mówi o powstaniu świata w złotym jaju. Z górnej jego części powstało niebo, z dolnej ziemia, z żółtka wykształciło się słońce, białko zaś przekształciło się w księżyc.

Jajo stanowiło według wielu kultur początek wszechświata, wszelkiego istnienia. Jednakże wiąż pozostaje nie rozwiązany spór filozoficzny: Czy jajko jest starsze od kury, czy kura od jajka? Jeżeli jajko, to kto je zniósł? Jeśli kura, to skąd się wzięła?

Czy dieta dukana jest skuteczna? Zobacz teamt specjalny o diecie Dukana!

Opracowała: Agnieszka Borkowska

Komentarze

Ostatnio komentowane przepisy

Śniadania grzybek zwyczajny

Śniadaniowa propozycja, która jest baaaardzo syta. Ze wskazanych proporcji wy...

Odsłon: 58

wszystkie
2
15 min
6
15 min
2

Polecane artykuły

Informacje Jeśli chcesz schudnąć z brzucha, wyrzuć te produkty z kuchni. Znany dietetyk radzi czego unikać na diecie

Wszystkie osoby, które interesują się tematyką zdrowego odżywiania, czy diet odchudzających, z pewnością spotkały się z pojęciem deficytu kaloryczn...

2
Informacje Najlepsza owsianka dla osób po 40-stce. Solidna dawka kwasów omega-3 i pomoc w zrzuceniu oponki

Wiele osób zauważa, że po 40-stym roku życia metabolizm zwalnia. Jeżeli chcesz zadbać o zdrowie, a jednocześnie czujesz, że twoja forma z wiekiem s...

5
Informacje Chili na odchudzanie. Przepisy na dania, które pozwolą zrzucić zbędne kilogramy

Gotowanie zdrowych posiłków jest kluczowe w procesie utraty wagi. Nie oznacza to jednak, że twoje dania mają być mdłe i nijakie. W poniższym artyku...

0
Ewa gotuje Ewa gotuje: Barszcz biały na otrębach, kurczak maślany, babka drożdżowa z bakaliami

W przedświątecznym odcinku programu "Ewa gotuje", prowadząca podzieli się z widzami fantastycznymi przepisami na potrawy, które warto zaserwować na...

1