Ewa_Gotuje

Metale ciężkie w żywności

Metalami ciężkimi nazywamy grupę metali i półmetali o dużej gęstości - najczęściej o właściwościach toksycznych dla człowieka. Pierwiastki te mogą przedostawać się do organizmu ze środowiska lub wraz z żywnością. Niestety, mogą się kumulować w tkankach.

To w rybach jest najwięcej metali ciężkich. Fot. 123RF.COM/PICSEL

Źródłem metali ciężkich w żywności jest zanieczyszczone środowisko - gleba, woda i powietrze. Mogą być produktami spalania, szczególnie węgla, ropy naftowej (rtęć) czy przetwórstwa hutniczego (ołów, arsen) i przemysłu. Mogą przedostawać się do gleby ze ścieków komunalnych.

Metale ciężkie zanieczyszczające żywność są dla nas toksyczne, a najbardziej szkodliwymi wśród nich są ołów, rtęć, arsen i kadm. Na co działają te poszczególne pierwiastki, jeśli jest ich w środowisku i żywności zbyt dużo?


Ołów

Ołów zaburza działanie wątroby, nerek, układu nerwowego, pokarmowego i naczyniowego, spowalnia rozwój intelektualny u dzieci, kumuluje się w kościach i mózgu, jest rakotwórczy dla zwierząt.

Najwięcej ołowiu zawiera mięso śledzi i płoci, a najmniej - pstrągów tęczowych i karpi. Ogólnie rzecz biorąc, mniej ołowiu zawierają ryby z hodowli niż te żyjące dziko. Ze względu na dużą toksyczność ołowiu, maksymalna dopuszczalna jego zawartość to:

- 2 mg/kg w suszonych grzybach;

- 0,5 mg/kg w sokach, suszonych owocach, skorupiakach;

- 0,4 mg/kg w rybach (soli, sardynce, sardeli, tuńczyku);

- 0,3 mg/kg w wędlinach, pieczywie, makaronach, produktach cukierniczych, warzywach liściastych i kapustnych, świeżych ziołach, grzybach i przetworach z grzybów;

- 0,2 mg/kg w rybach, przetworach owocowo-warzywnych, świeżych i mrożonych owocach jagodowych, zbożach i roślinach strączkowych;

- 0,15 mg/kg w zarodkach i otrębach pszennych;

- 0,1 mg/kg w owocach świeżych i mrożonych (oprócz jagodowych), mięsie;

- 0,1 mg/kg w warzywach (poza liściastymi i kapustnymi), olejach roślinnych i zwierzęcych, kawie, herbacie, herbatkach ziołowych.


Rtęć

Rtęć działa na układ nerwowy, kumuluje się głównie w mózgu i nerkach. W ekstremalnych przypadkach może doprowadzić do śmierci.

Maksymalne dopuszczalne ilości rtęci w wybranych produktach spożywczych to:

- 1 mg/kg w mieczniku, jesiotrze, szczupaku tuńczyku;

- 0,5 mg/kg w suszonych grzybach, rybach (soli,sardynce, sardeli);

Dla rtęci maksymalne Tymczasowe Tolerowane Tygodniowe Pobranie (PTWI, Provisional Tolerable Weekly Intake) wynosi 0,005 mg/kg masy ciała.


Arsen

Arsen zwiększa ryzyko nowotworów, kumuluje się w całym organizmie.

Arsen może znajdować się w produktach przeznaczonych do jedzenia w następujących maksymalnych dopuszczalnych ilościach:

4 mg/kg we wszystkich rybach;

1 mg/kg w żelatynie;

- 0,5 mg/kg w suszonych przyprawach ziołowych, suszonych grzybach, nasionach słonecznika, maku, lnu;

- 0,3 mg/kg w suszonych owocach, kawie, herbacie, herbatkach ziołowych, suszonych owocach;

- 0,2 mg/kg w mięsie, świeżych i mrożonych owocach i warzywach, przetworach owocowo-warzywnych, otrębach, grzybach, zbożach, orzechach, pestkach dyni, przetworach mleczarskich, miodzie;

- 0,1 mg/kg w sokach, tłuszczach roślinnych, mleku, majonezie.

Tymczasowe Tolerowane Tygodniowe Pobranie (PTWI) arsenu dla człowieka to 0,015 mg/kg masy ciała.


Kadm

Kadm zaburza pracę płuc i nerek, zwiększa ryzyko nowotworów, pogarsza płodność, kumuluje się głównie w nerkach i wątrobie.

Maksymalne wartości kadmu w produktach spożywczych to:

- 1 mg/kg w małżach, głowonogach, żelatynie;

- 0,5 mg/kg w skorupiakach;

- 0,4 mg/kg w nasionach słonecznika. maku, lnu;

- 0,15 mg/kg w grzybach, orzechach, pestkach dyni;

- 0,1 mg/kg w pszenicy, ryżu, otrębach, sardynkach, sardeli, tuńczyku.

Maksymalna ilość kadmu tygodniowo to 2,5 μg/kg m. c. (kilogram masy ciała). Jest to tolerowane tygodniowe pobranie, Tolerable Weekly Intake (TWI), ustalone przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w 2009.

Maksymalne zawartości tych pierwiastków w produktach dla dzieci i niemowląt oraz produktach bezglutenowych są niższe.

Zgodnie z prawem, żywność zawierająca więcej tych substancji nie powinna pojawić się w obrocie. Jeśli w czasie kontroli takie produkty zostaną wykryte, są wycofywane ze sprzedaży. Jest obowiązek kontrolowania produktów pod kątem metali szkodliwych dla zdrowia raz w roku, a w przypadku produktów dla dzieci - 2 razy w roku.


10 szokujących faktów o rybach. Kliknij!

Zobacz też: Uwaga na ryby! | Kontrola ryb i innych produktów | Łosoś - zdrowy czy nie?

Anna Wiśniewska/Smaker.pl

Żródła:
Agnieszka Staszowska, Piotr Skałecki, Mariusz Florek, Anna Litwińczuk "Wpływ gatunku i środowiska życia ryb na zawartość ołowiu oraz oszacowanie jego pobrania z tkanki mięśniowej" [w:] "Żywność. Nauka. Technologia. Jakość" 2013.
Materiały z XI Konferencji Naukowej z cyklu „Żywność XXI wieku”, która odbyła się w Krakowie 18-19 września 2014 r.
http://europa.eu/legislation_summaries/food_safety/contamination_environmental_factors/l21290_pl.htm

Komentarze

Ostatnio komentowane przepisy

Desery Szarlotka

Pyszne jesienne ciasto na kruchym spodzie z nutką cynamonu

Odsłon: 268

30 min
3
Ciasta Leśna Królowa

Zielone ciasto Leśna Królowa jest nie tylko pyszne, ale też niezwykle efektow...

Odsłon: 1460

60 min
8
30 min
4
Dodatki Buraczki obiadowe z jabłkiem

Buraczki w każdej postaci to pyszny dodatek do obiadu. Przepisów na buraczki...

Odsłon: 926

30 min
4
>60 min
5

Polecane artykuły

Informacje Jak czyścić rydze? Przygotuj najlepsze potrawy z rydzami

Rydz to jeden z najpopularniejszych grzybów, znany nie tylko ze swojego atrakcyjnego smaku, ale również prozdrowotnych właściwości. Ponadto wyróżni...

6
Ewa gotuje Lokalne produkty w kuchni Ewy Wachowicz. Zawojski pstrąg i oscypek w roli głównej

Ewa Wachowicz w swoim programie z chęcią korzysta z sezonowych warzyw i owoców oraz produktów od lokalnych dostawców. W 520. odcinku swojego progra...

4
Informacje Sztuka pieczenia domowego chleba. Z tymi wskazówkami zawsze się uda

Wymaga cierpliwości i precyzji, ale z odpowiednimi wskazówkami każdy może go zrobić w swojej kuchni. Trudno wyobrazić sobie bez niego śniadanie i k...

6
Informacje Jeden z najzdrowszych dodatków do kanapek. Prawie nie ma kalorii, pomaga schudnąć

Roszponka warzywna jest bardzo często mylona ze swoją dalszą kuzynką - sałatą. Jednak okazuje się, że ma z nią niewiele wspólnego. Charakteryzuje j...

6