Spis treści:
- Kim była Fania Lewando?
- Kuchnia Fani Lewando
- Przepisy Fani Lewando - zielona sałata z majonezem
- Latkes, czyli coś na deser od Fani Lewando
- Przepis na cymes śliwkowy Fani Lewando
Kim była Fania Lewando?
Fania Lewando urodziła się we Włocławku, w 1887 lub 1888 roku. Jej ojciec, Haim Fiszelewicz był handlarzem ryb i z tego zajęcia utrzymywał żonę i szóstkę dzieci. Było biednie, rodzina przenosiła się z miejsca na miejsce za chlebem. Kiedy Fani wyszła za mąż za Lazara Lewando, handlarza jajami, chciała odmienić swój los. Małżeństwo miało w planach wyjazd do USA, Lazar nie otrzymał jednak wizy ze względu na chorobę nogi.
Lewandowie zmieniali miejsca zamieszkania, aż w 1920 roku osiedlili się w Wilnie. Tu, przy ulicy Niemieckiej 14 otworzyli restaurację o nazwie “Dietojarska jadłodajnia”. Przytulny, jasny lokal z pyszną kuchnią przyciągał mieszkańców Wilna, jadały tu znane osobistości. Kuchnia Fani stała się modna w Wilnie i nie tylko. Restauratorka wykorzystując popularność, prowadziła kursy gotowania, na których osobiście uczyła, jak prowadzić kuchnię wegetariańską.
W 1936 roku Fania Lewando została kuchmistrzynią na MS Batory. Odpowiadała tam za kuchnię koszerną. To właśnie wtedy napisała i wydała książkę pod tytułem “Wegetariańsko - dietetyczna książka kucharska. 400 przepisów przygotowanych wyłącznie z warzyw”. Napisana w jidisz książka stała się popularna nie tylko w Polsce, ale i w Ameryce. Fania Lewando pływając na Batorym, widziała Nowy Jork - marzyła o karierze międzynarodowej. Te marzenia przerwała wojna. W 1941 roku restauratorka zginęła w Wilnie najprawdopodobniej z rąk Niemców. Książka Fani omal nie przepadła w wojennej pożodze, po wojnie odnalazł się cudem jej egzemplarz. W Polsce ukazał się jej mocno okrojony przekład pod tytułem “Dietojarska kuchnia żydowska”.
Kuchnia Fani Lewando
Fania Lewando propagowała kuchnię wegetariańską z dwóch powodów. Po pierwsze - mięso w owych czasach było drogie, a to pochodzące z uboju koszernego – jeszcze droższe. Drugim powodem były jej etyczne przekonania. Uważała, że człowiek jest w stanie się najeść i być zdrowym bez potrzeby zabijania zwierząt.
W swojej kuchni Fania Lewando łączyła tradycje kuchni żydowskiej z kuchnią polską. Nie stroniła też od eksperymentów. Uważała, że liczy się jakość, a nie rodzaj produktów. Za najważniejszą jednak uważała kompozycję składników. Była otwarta na zmiany i poszukiwania. W swojej restauracji wyłożyła księgę gości, w której bywalcy przybytku mogli wpisywać swoje uwagi i sugestie na temat dań, a także proponować własne potrawy. Fania Lewando udowodniła, że bez mięsa można przygotowywać różnorodne i smaczne posiłki - od starterów, przez zupy, dania główne, aż po desery.
Przepisy Fani Lewando - zielona sałata z majonezem
Ten prosty przepis funkcjonuje pewnie do dziś w wielu domach w różnych wersjach, a gospodynie nie zdają sobie sprawy z tego, że pochodzi z książki słynnej przedwojennej restauratorki. Oto składniki na zieloną sałatę z majonezem według przepisu Fani Lewando:
- 3 jajka;
- 2 sałaty masłowe;
- świeży ogórek;
- cytryna;
- majonez;
- sól.
Poszatkować sałatę, ugotowane na twardo jajka i obranego ogórka. Skropić cytryną, dodać szczyptę soli i polać majonezem. Podawać od razu po przygotowaniu.
Latkes, czyli coś na deser od Fani Lewando
Latkes z kwaśnego mleka to po prostu rodzaj placuszków. Według przepisu Fani Lewando wychodzą one lekkie i puszyste. Oto składniki:
- pół litra kwaśnego mleka;
- 3 jajka;
- 159 g mąki;
- sól;
- pół łyżeczki sody;
- masło klarowane do smażenia;
- śmietana i cukier do podawania.
Białka jaj oddzielić od żółtek, białka ubić. Wymieszać mleko z mąką, solą, sodą i żółtkami, na koniec dodać ubite białka, wymieszać. Z powstałej masy formować łyżką małe latkesy (placuszki) i smażyć na maśle. Podawać ze śmietaną i z cukrem.
Przepis na cymes śliwkowy Fani Lewando
Cymes to typowe, tradycyjne danie kuchni żydowskiej, wchodzi w skład wieczerzy rozpoczynającej szabat. W kuchni żydowskiej traktowany jest jako wyjątkowy przysmak, stąd do naszego słownika słowo “cymes” przedostało się jako określenie czegoś, co jest wyjątkowe. Każda żydowska pani domu miała swój przepis na cymes – czasem zawierał marchew czy inne warzywa. Oto składniki na cymes Fani Lewando:
- pół kilo ziemniaków;
- 300 g suszonych śliwek;
- 300 – 400 ml wody;
- 120 g cukru;
- 150 g masła;
- łyżka mąki;
- sól.
Ziemniaki pokroić w plastry i układać w garnku warstwowo ze śliwkami. Zalać wodą, dodać cukier. Na patelni roztopić masło, wymieszać z mąką oraz szczyptą soli i również dodać do garnka. Wszystko razem zagotować, a potem wstawić do piekarnika, aby się poddusiło. Dla koloru dodać skarmelizowaną łyżeczkę cukru.
Wszystkie przepisy pochodzą z książki “Dietojarska kuchnia żydowska” Fani Lewando.
Zobacz także:
Sprawdź patent na twardą kapustę. Liście będą odchodzić od kiści bez trudu »
Częsty błąd podczas przyjmowania witaminy D. Nigdy nie bierz ich razem »
Magda Gessler dorzuca to do masy na mielone. Genialny patent na soczyste kotlety »
