Fot. 123RF/Picsel
Już dziś 60 procent światowej populacji ma jakąś wadę wzroku, a ta liczba cały czas rośnie. Pan-demia koronawirusa, która spowodowała, że wiele osób musiało przejść na zdalną pracę i naukę, przyczyni się do tego, że liczba osób z problemami z narządem wzroku zacznie rosnąć jeszcze szybciej.
Pomóc naszym oczom możemy także dzięki odpowiedniej diecie. Produkty, które zawierają pozy-tywne dla naszego wzroku składniki, znajdziemy na przykład na świątecznym stole.
Przyczyny i czynniki mające wpływ na pojawienie się chorób oczu mogą być różne: wiek, zaka-żenia wirusowe i bakteryjne, cukrzyca, nowotwory, przyjmowanie leków, czy uszkodzenia me-chaniczne. Wśród przyczyn są także wolne rodniki tlenowe i związany z nimi przewlekły stres oksydacyjny. Ich działanie może doprowadzić do uszkodzenia takich części oka jak rogówka, so-czewka, czy siatkówka. Te czynniki wpływają na powstanie takich schorzeń jak zaćma, jaskra oraz zwyrodnienie plamki żółtej wraz z wiekiem, czyli AMD - wylicza lek. okulista Justyna Krowicka, ordynator kliniki Gemini w Ostrawie. - W walce z uszkodzeniem wzroku, spowo-dowanym przez stres oksydacyjny, naszemu organizmowi pomagają antyoksydanty. To one reagu-ją z wolnymi rodnikami, zabezpieczając dzięki temu komórki przed niekorzystnymi reakcjami wolnorodnikowymi. Wśród neutralizatorów, które mają pozytywny wpływ na nasz wzrok, są takie witaminy jak A, C, E, cynk i selen, karotenoidy (zwłaszcza: beta-karoten i luteina), flawonoidy - wylicza lek. okulista Justyna Krowicka. - Ważnymi produktami spożywczymi dla oczu są np. jajka, ryby morskie, zielone warzywa, kukurydza, soja, borówki, czosnek, pomidory, orzechy, różne nasiona, a przede wszystkim olej z oliwek, owoce cytrusowe. Mniej znana jest kurkuma, która jest bardzo popularna np. w Indiach. Udowodniono, że poza pozytywnym wpływem na wzrok ma także działanie przeciwnowotworowe - wymienia lek. okulista Justyna Krowicka.
Jakie mogą być skutki niedoboru konkretnych witamin? Oto kilka przykładów?
Brak witaminy A i syndrom suchego oka
Skutkiem niedoboru witaminy A jest kseroftalmia, czyli zespół suchego oka. Pojawienie się pro-blemu związane jest z wysychanie spojówki, rogówki, a nawet całego oka, co w konsekwencji może doprowadzić nawet do ślepoty - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Badania wskazują, że z zespołem suchego oka boryka się aż co siódma osoba, może on pojawić się w każdym wieku. - Z zespołem - związanym z mniejszą ilością łez lub ich niższą jakością - zwią-zane jest uczucie dyskomfortu, takie jak pieczenie, uczucie kłucia, ciała obcego w oku, czy bólu. To wszystko może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem - przestrzega ordynator kliniki Gemini w Ostrawie.
Oprócz spożywania produktów z witaminą A w profilaktyce zespołu suchego oka ważne jest regu-larne aplikowanie kropli nawilżających do oczu. Możliwe jest także przeprowadzenie krótkiego zabiegu w kilku sesjach.
Dolna powieka naświetlana jest pięcioma rozbłyskami, które stymulują nerwy w obszarze gru-czołów Meiboma (gruczołów łzowych w powiece), przyczyniając się do ich prawidłowego funk-cjonowania. Dzięki większej aktywności gruczoły zmieniają jakość i ilość filmu łzowego. Zwięk-szona aktywność gruczołów Meiboma jest odczuwalna już kilka godzin po zabiegu - opisuje lek. okulista Justyna Krowicka.
Witaminę A znajdziemy w takich produktach jak: pstrąg, śledzie czy łosoś, będących źródłem cennych nienasyconych kwasów tłuszczowych, pełnowartościowego białka, witamin (poza A tak-że D, E oraz z grupy B), a także składników mineralnych (potasu, żelaza, cynku, selenu, fluoru i jodu). Witamina A obecna jest także w karpiu. Znajdziemy ją również m.in.w marchewce i słod-kich ziemniakach (składnika popularnej sałatki jarzynowej). Witaminę A, a także A, D, E, a tak-że witaminę C zawiera także mak, który jest jednym z głównych składników popularnej wigilij-nej potrawy: kutia czy makówki.
Cynk na kurzą ślepotę
Niedobór witaminy A, a także cynku, który wpływa na jej metabolizm może spowodować ślepotę zmierzchową, potocznie nazywana kurzą ślepotą.
To wada wzroku, polegająca na zaburzeniu widzenia w warunkach słabego oświetlenia. Pogor-szenie widzenia ma miejsce w momencie przemieszczania się z jasnego środowiska do ciemnego. Do takiej sytuacji dochodzi na przykład podczas kierowania samochodem nocą, kiedy kiedy na zmianę jesteśmy oślepiani światłami i musimy dostrzegać to, co dzieje się na zacienionej drodze - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Cynk znajdziemy m.in. w śledziach, które poza tym mają duży zasób dobrych kwasów tłuszczo-wych omega-3 (one także mają wpływ na nasz wzrok), dużo potasu, wapnia i fosforu.
Witaminy i dobre oleje na zwyrodnienie plamki żółtej, czyli AMD
Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to poważna choroba centralnej części siatkówki oka. Dotyka głównie osoby w zaawansowanym wieku.
U pacjentów dochodzi do uszkodzenia tzw. plamki żółtej, która znajduje się w centralnej części siatkówki oka. W ten sposób dochodzi do obniżenia ostrości wzroku. W fazie początkowej choro-by pogarsza się wzrok, często tylko w jednym oku, w drugim zwykle za kilka lat. Częściej choroba pojawia się u kobiet, osób z cukrzycą czy chorobami układu krwionośnego - opisuje ordynator kliniki Gemini. - Pierwsze sygnały najczęściej pojawiają się w czasie czytania - znikają litery czy część słów. Czasem choroba postępuje wolno. W jej niebezpieczniejszej tzw. wysiękowej formie dochodzi do szybkiego pogorszenia się wzroku. Bardzo ważne jest wczesne wykrycie i rozpoczęcie leczenia, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku. Lekarze okuliści zalecają regularną kontrolę - przestrzega lek. okulista Justyna Kro-wicka.
Prewencja AMD obejmuje zdrowy styl życia, zrównoważoną dietę z suplementami diety. Zaleca się także zrezygnowanie z palenia papierosów.
W przypadku zwyrodnienia plamki żółtej zaleca się prewencyjne przyjmowanie suplementów diety z zawartością luteiny, zeaksantyny oraz antyoksydantów. Luteinę znajdziemy na przykład w jarmużu, szpinaku, natce pietruszki, sałacie i żółtych warzywach. Zeaksantyna występuje między innymi w pomarańczowych i nektarynkach, czy zielonych warzywach - wylicza specjalistka chorób oczu.
Dla naszego wzroku ważna jest także obecność - wspomnianych już - kwasów tłuszczowych ome-ga-3, które są składnikiem siatkówki oka.
Ich niedobór w diecie matki grozi retinopatią wcześniaków. Dlatego też tak ważne są ryby w diecie. Dzieci, które ich nie jedzą z reguły są podatniejsze na wady wzroku i gorzej widzą. Niedobór kwasów omega-3 w starszym wieku może być powodem zwyrodnienia plamki żółtej, która jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku u dorosłych w krajach rozwiniętych- mówi Justyna Krowicka.
Kwasy omega-3 i omega-6 odgrywają ważną rolę w profilaktyce jaskry, a trakcie le-czenia mają znaczenie uzupełniające - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Kwasy omega-3 znajdziemy w rybach, natomiast omega-6 w migdałach i orzechach włoskich, czy roślinach strączkowych takich jak: fasola, soja, czy groch.
Witamina C zmniejsza ryzyko wystąpienia zaćmy
Nazywana również kataraktą, zaćma jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku wśród osób starszych. Specjaliści prognozują, że do 2030 roku liczba osób zagrożonych tym schorzeniem w wieku 60-74 lata zwiększy się w Polsce o ok. 40 proc. Już teraz na zaćmę choruje około milion osób.
Choroba przede wszystkim dotyka osoby starsze, ale wiek pacjentów z każdym kolejnym rokiem się obniża. Zdarzają się także przypadki bardzo młodych ludzi, którzy także musieli poddać się operacji z powodu zaćmy. Przyczyny schorzenia w ich przypadku są różne. Mogą być związane z przyjmowanymi lekami, przewlekłym zapaleniem błony naczyniowej oka, nowotworem wewnątrz gałki ocznej, powikłaniami cukrzycy, czy z powodu usunięcia przytarczy w przypadku zaćmy tę-życzkowej. Zmętnienie soczewki mogą powodować także szkodliwe warunki pracy oraz promie-niowanie słoneczne - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Badania pokazały, że ryzyko wystąpienia zaćmy zmniejsza dieta bogata w witaminę C, E oraz karotenoidów (luteiny oraz zeaksantyny) - mówi ordynator klinki Gemini w Ostrawie.
Witaminę C znajdziemy w burakach, która jest także bogata w takie składniki jak żelazo, potas, magnez, wapń, czy witaminy z grupy B. Natomiast źródłem witaminy C i E jest kiszona kapusta.
Odpowiednia dieta, przerwy w pracy, aktywność fizyczna - to elementy, które mają znaczenie także dla naszego wzroku. Ważne są także regularne - po 40 roku życia raz na rok - badania wzro-ku. Regularne kontrole u okulisty pomagają wcześnie wychwycić poważne choroby oczu, które przebiegają niezauważanie, jedna z nich to np. jaskra. W czasie badania oczu można wykryć np. cukrzycę czy wysokie ciśnienie krwi. Oko to jedyny organ, gdzie w nieinwazyjny sposób można obserwować naczynia krwionośne.
Źródło: materiały prasowe - Gemini
