Fot. MioMedia Monika Stefaniak
Już 10 tysięcy lat temu uprawiano fasolę na terenach dzisiejszego Peru. To właśnie z Ameryki Południowej pochodzą smaczne strączki, które zawojowały cały świat. Dziś plantacje fasoli znajdują się w 150 krajach, a coroczne zbiory sięgają 19 mln ton. Fasola to blisko 400 gatunków, z których w Polsce najpopularniejsze są jaś oraz perłowa. W kuchni meksykańskiej wykorzystuje się fasolę Kidney i czarną, natomiast do dań azjatyckich pasują odmiany mung i adzuki.
Cenne ziarna, kiełki i strąki.
Wszystkie odmiany fasoli słyną z zalet odżywczych. Jest ona trzecim po soi i grochu źródłem białka - zawiera go znacznie więcej niż mięso. Obfituje także w węglowodany, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz ogromne ilości mikroelementów i witamin (wśród nich głównie w witaminy z grupy B, zwłaszcza witaminę B1, która działa przeciwdepresyjnie, poprawia pamięć i zdolność logicznego myślenia).
Kiełki fasoli wzmacniają system odpornościowy i nerwowy. Są zalecane w profilaktyce nowotworowej oraz w zespołach chronicznego zmęczenia.
Bardzo cenne są także strąki fasoli. Właściciele ogródków powinni uwzględnić w swoich planach uprawę fasoli, by opróżnione z dojrzałych nasion strąki ususzyć i przez cały rok zaparzać jak ziółka. Takie napary obniżają poziom cukru we krwi, działają moczopędnie, usuwają toksyny, łagodzą objawy chorób nerek i pęcherza moczowego oraz zmniejszają obrzęki.
Sposoby na fasolę
Nasiona fasoli są dość kaloryczne, co jest istotne zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym, kiedy szukamy bardziej pożywnych potraw. Suche ziarna fasoli przed gotowaniem muszą spęcznieć podczas 12-godzinnego moczenia (by przyśpieszyć ten proces, dodajmy do wody szczyptę sody). Zioła, np. cząber, tymianek czy majeranek zmniejszą wzdymające działanie fasoli. Można też namoczyć i ugotować ziarna ze zmielonym kminkiem, a następnie opłukać je na sicie. Fasolę do sałatki warto posolić na początku gotowania, aby przeszła smakiem, natomiast fasolę na kotlety solimy dopiero na końcu.
Fasola jaś
To odmiana najchętniej wykorzystywana w polskiej kuchni. Ma duże białe nasiona, które najczęściej stosowane są do fasolki po bretońsku i sałatki ziemniaczanej z cebulą i ogórkiem kiszonym. Można je także znaleźć w barszczu ukraińskim. Czas gotowania wynosi ok. 30-40 minut.
Czarne oczko
To pochodząca z Zachodniej Afryki biała fasola o niedużych ziarnach z czarnymi plamkami. Jest uprawiana w wielu krajach azjatyckich oraz na południu Stanów Zjednoczonych. Ma lekko orzechowy smak i kremową konsystencję, dlatego często przyrządza się z niej rozgrzewające, pikantne zupy. Czas gotowania: ok. 50 minut.
Fasola Kidney
Jej ciemnoczerwone ziarna najczęściej sprzedaje się w postaci konserw. Jest popularnym składnikiem dań meksykańskich, jak np. burrito, chili con carne, quesadilla, tortilla. Czosnek, majeranek, oregano czy cząber redukują jej właściwości wzdymające. Czas gotowania: 45-50 minut.
Fasola mung
Pochodzi z Indii, obecnie jest uprawiana w Azji Południowej, w Malezji oraz w Chinach. Stosuje się ją głównie do dań kuchni azjatyckiej, ale ze względu na wysoką zawartość białka jest również ważnym składnikiem kuchni wegetariańskiej. Można ją spożywać zarówno po ugotowaniu, jak i w postaci kiełków. Pyszna jest np. pasta do chleba z ziaren fasoli z dodatkiem podsmażonej cebuli i pieczarek. Czas gotowania: 35-45 minut.
Fasola perłowa
Zwana również białą lub zwyczajną. Ma nasiona podobne do nasion odmiany jaś, jednak nieco mniejsze. Te białe ziarenka idealnie nadają się do przyrządzania sałatek i zup. Czas gotowania: ok. 40 minut.
Fasola czarna
Pochodzi z Meksyku i jest jednym z podstawowych składników tamtejszej diety. Te średniej wielkości ciemne ziarna o nerkowatym kształcie idealnie pasują do mięsa mielonego, papryki i sosu pomidorowego. Czas gotowania: 50-60 minut.
Fasola pinto
Atrakcyjna wizualnie fasola, której nazwa pochodzi od pokrywających ją bordowych kropeczek (po hiszpańsku pinto znaczy łaciaty). Najczęściej wykorzystywana do dań, gdzie widać jej dekoracyjne walory - sałatek i zup. Może zupełnie odmienić nawet zwykłą fasolkę po bretońsku. Czas gotowania jest zbliżony do fasoli białej i czerwonej, można ją więc z nimi łączyć.
Fasola adzuki
Pochodzi z Japonii, gdzie bywa używana nawet w cukiernictwie. Hoduje się ją nie tylko dla ziarna, które zawiera dużo żelaza i białka, ale też dla kiełków bogatych w kwas foliowy. Ma bardzo delikatny, słodkawy, lekko orzechowy smak. W Polsce wykorzystywana głównie do potraw na bazie ryżu. Czas gotowania: 45 minut.
Tekst pochodzi z nr 2/2015 Magazynu PYSZNE.
