Spis treści:
W polskiej kuchni wraca co jesień, nadając przetworom wyrazisty kolor i oryginalny aromat. Przygotowaliśmy pięć wyjątkowych przepisów z jarzębiny, które zamienią te czerwone owoce w prawdziwe przysmaki – od słodkich konfitur po wytrawne dodatki do mięs.
Jakie właściwości ma jarzębina?
Owoce jarzębiny – czerwone, małe i twarde – są wszystkim dobrze znane, ale mało kto wie o tym, że można je jeść. W tym artykule dowiecie się, jakie właściwości ma jarzębina, a także co dobrego można z niej przyrządzić. Jarząb pospolity to roślina o licznych właściwościach prozdrowotnych, którą warto poznać bliżej, zwłaszcza że rośnie dziko w wielu miejscach w Polsce. Jarzębina zawiera witaminę C, prowitaminę A, witaminy z grupy B, a także minerały, takie jak żelazo, magnez i potas.
Owoce jarzębiny działają antyoksydacyjnie, co oznacza, że pomagają neutralizować wolne rodniki w organizmie, chroniąc tym samym komórki przed stresem oksydacyjnym. Dzięki temu jarzębina może spowalniać procesy starzenia oraz zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak choroby serca czy nowotwory. W medycynie ludowej wykorzystywano ją także jako środek wspierający układ trawienny, ponieważ zawiera substancje wspomagające pracę jelit i przeciwdziałające zaparciom.
Warto jednak pamiętać, że świeże owoce jarzębiny zawierają kwas parasorbinowy, który w surowej postaci jest toksyczny i może powodować zatrucia. Aby bezpiecznie spożywać jarzębinę, należy ją odpowiednio przygotować – najlepiej poddać obróbce cieplnej, na przykład poprzez gotowanie lub suszenie, co neutralizuje kwas. Przetwory z jarzębiny, takie jak dżemy, soki czy nalewki, zachowują właściwości owoców, jednocześnie zapewniając ich bezpieczeństwo spożycia.
Kiedy zbierać jarzębinę?
Wiecie już, że jarzębina jest zdrowa i warto ją spożywać, ale żeby cieszyć się nią w pełnej krasie, należy ją zebrać w odpowiednim momencie. Kiedy zbierać jarzębinę? Najlepiej jesienią, od września do października, kiedy owoce są w pełni dojrzałe i mają intensywną, czerwoną barwę. Właśnie wtedy zawierają najwięcej cennych składników odżywczych, takich jak witamina C, prowitamina A, witaminy z grupy B oraz minerały, w tym potas, magnez i żelazo. Ważne, aby zbierać tylko zdrowe, nieuszkodzone owoce, co pozwoli przygotować pełnowartościowe przetwory.
Niektórzy zalecają zbieranie jarzębiny po pierwszych przymrozkach, ponieważ mróz pomaga zmniejszyć jej gorzki smak oraz neutralizuje toksyczny kwas parasorbinowy, który może powodować problemy trawienne. Jeśli nie macie możliwości, by czekać na przymrozki, można owoce zamrozić w domu na kilka dni – efekt będzie podobny, a owoce będą bardziej przyjazne dla kubków smakowych i układu pokarmowego.
Zebrane owoce jarzębiny można wykorzystać na wiele sposobów – świetnie sprawdzają się w dżemach, sokach, nalewkach, a nawet suszonych mieszankach herbacianych. Warto więc wykorzystać okres jesienny na ich zbiory i przygotowanie przetworów, by przez całą zimę korzystać z prozdrowotnych właściwości jarzębiny. Teraz kiedy wiecie, kiedy zbierać jarzębinę, możemy przejść do przepisów.
Jarzębina w kuchni – co z niej zrobić?
Z jarzębiny można przyrządzić głównie przetwory, ale te doskonale nadają się do mięs lub jako dodatek do słodyczy. Sprawdźcie sami, jak jarzębina potrafi wzbogacić smak potraw. Jak sprawdzi się jarzębina w kuchni? Co z niej zrobić?
Nalewka z jarzębiny
Zacznijcie od przygotowania 1 kg jarzębiny. Jeśli owoce przemarzły już naturalnie lub były zamrożone, sparzcie je wrzątkiem na sitku, aby pozbyć się nadmiaru goryczy. Nagrzejcie piekarnik do 180°C. Blachę wyłóżcie pergaminem i równomiernie rozsypcie jarzębinę, po czym wstawcie do piekarnika na 15–20 minut, aż owoce delikatnie się opieką – pamiętajcie, aby ich nie przypalić.
Gdy owoce wystygną, przełóżcie je do dużego słoja lub gąsiorka, po czym zasypcie 0,5 kg cukru. Następnie dodajcie sok z jednej cytryny, który nada nalewce przyjemną kwaskowatość. W osobnym naczyniu wymieszajcie 0,5 litra spirytusu z dwoma szklankami przegotowanej i ostudzonej wody. Mieszankę wlejcie do słoja z jarzębiną i pozostałymi składnikami.
Słój szczelnie zamknijcie i przechowujcie w ciemnym, chłodnym miejscu przez 4 tygodnie. Co kilka dni delikatnie wstrząśnijcie naczyniem, aby składniki dobrze się połączyły. Po czterech tygodniach nalewkę przecedźcie i przelejcie do butelek. Przed podaniem najlepiej odczekać jeszcze kilka miesięcy, by nalewka nabrała pełni smaku i aromatu.
Konfitura z jarzębiny i jabłka
Oczyśćcie 1 kg jarzębiny z ogonków, dokładnie umyjcie i zamroźcie na dwie doby, aby pozbyć się części goryczy. Gdy jarzębina jest już przemrożona, przygotujcie 1 kg jabłek – umyjcie je, obierzcie i pokrójcie w kostkę.
Przełóżcie jarzębinę i jabłka do dużego garnka, po czym dodajcie 500 gramów cukru. Całość postawcie na małym ogniu i duście, regularnie mieszając, przez około godzinę. Dzięki temu owoce zmiękną, a smaki się połączą, tworząc gęstą, aromatyczną masę. Nie zapomnijcie na koniec o pasteryzacji na sucho lub mokro, aby cieszyć się konfiturą przez jak najdłużej.
Schab z konfiturą z jarzębiny
Do tego przepisu będziecie potrzebowali wcześniej przygotowanej konfitury z jarzębiny według poprzedniego przepisu. Zacznijcie od umycia 2 sztuk schabu bez kości i dokładnie rozbijcie je tłuczkiem, aż mięso stanie się cienkie. Włóżcie rozbite plastry do miseczki. Łyżkę kolorowego pieprzu ziarnistego utrzyjcie w moździerzu lub młynku i dodajcie do mięsa. Następnie wlejcie 2 łyżki oliwy, dodajcie 1 łyżkę musztardy miodowej i doprawcie mięso solą według smaku. Dokładnie wymieszajcie, aby każdy kawałek schabu był równomiernie pokryty marynatą. Przykryjcie miskę i odstawcie mięso na noc do lodówki, aby nabrało aromatu.
Następnego dnia przygotujcie panierkę: obtaczajcie kotlety kolejno w mące, rozkłóconym jajku z dodatkiem soli oraz bułce tartej. Na patelni rozgrzejcie olej i smażcie kotlety na złoty kolor z obu stron. Gotowe podawajcie z konfiturą z jarzębiny, która doskonale podkreśli smak dania.
Dżem z jarzębiny
Przygotujcie 1 kg jarzębiny, oczyszczając owoce z resztek łodyżek i zanieczyszczeń. Przełóżcie jarzębinę do garnka i zalejcie wodą w takiej ilości, by owoce były całkowicie zanurzone. Podgrzewajcie na małym ogniu, aż woda zacznie wrzeć. Następnie odlejcie wodę, a owoce zalejcie świeżym wrzątkiem i ponownie podgrzewajcie na małym ogniu przez 15 minut. Po upływie tego czasu dodajcie 500 g cukru i mieszajcie, podgrzewając całość przez kolejne 15 minut, aż cukier się rozpuści i owoce będą dobrze nasycone słodyczą. Gorący dżem przełóżcie do czystych, suchych słoików.
Kompot z jarzębiny
Odszypułkujcie 1 kg jarzębiny, dokładnie opłuczcie owoce w zimnej wodzie i odsączcie. W garnku zagotujcie 1 litr wody z 300 g cukru, dodajcie kilka goździków oraz 1 opakowanie cukru waniliowego. Do gotującej się zalewy włóżcie jarzębinę i gotujcie na małym ogniu przez 10 minut, aby owoce przeszły aromatem przypraw. Po ugotowaniu odsączcie jarzębinę i powkładajcie ją do czystych słoików, lekko ugniatając owoce, by dobrze wypełnić naczynia. Następnie zalejcie jarzębinę zalewą, w której była gotowana, tak aby przykryła owoce.
Niezależnie od tego, czy przygotujecie z niej nalewkę, konfiturę czy wytrawny dodatek, z pewnością odkryjecie nowe oblicze tej wyjątkowej rośliny. Cieszcie się jesienią, wykorzystując pyszny smak jarzębiny i eksperymentując z nowymi smakami.
Źródła: smaker.pl
Opracowała: Redakcja Smaker.pl
Zobacz także:
Jesienne chili con carne. Bez tego dodatku nie może się obejść »
Popcorn nie tylko z kukurydzy. Zrobiłam z kaszy, wyszła zdrowa i pyszna przekąska »
Dodaję do kawy zamiast mleka. Dzięki takiemu połączeniu Francuzki trzymają linię »
