Fot. © 123RF.COM/PICSEL
Każda porządna gospodyni domowa powinna mieć w swoich kulinarnych przepisach kilka specjałów, by sprawić, aby te święta zostały na zawsze zapamiętane przez gości - a nic tak nie przykuwa uwagi (i smaku) jak pyszne, słodkie desery.
Królowa stołu
Królową świątecznego stołu jest niewątpliwie baba wielkanocna. Ciasto początkowo znane było u naszych wschodnich sąsiadów - Białorusinów i Ukraińców, jednak szybko zawitało i zadomowiło się w polskiej, rodzimej kuchni. Baby pieczone były na gruncie polskim już w XVII w. Rozsławił je sam król Stanisław Leszczyński, dopatrujący się podobieństwa w nazwie do Ali-Baby, bohatera baśni ze zbioru "Tysiąca i jednej nocy". Nazwa jednak nawiązuje do kształtu ciasta - szeroka, okrągła podstawa, lekko zwężająca się ku górze.
20 przepisów na babkę wielkanocną. Kliknij!
W kuchni staropolskiej pieczenie świątecznych bab było wielkim wydarzeniem, do którego przygotowywano się już kilka dni wcześniej. Wiele zajęć było bardzo czasochłonnych i żmudnych - w moździerzach tłuczono wanilię, przebierano rodzynki (tylko te o odpowiednim kształcie i wielkości nadawały się do użycia), mielono migdały. Wyrabianie ciasta wymagało szczelnego zamknięcia okien - nawet najmniejszy podmuch wiatru mógł spowolnić proces jego rośnięcia. Gotowe baby stanowiły prawdziwą ozdobę wielkanocnego stołu. Całość dopełniał pyszny lukier, różnobarwny mak oraz pachnące konfitury.
Przy pieczeniu bab warto wypróbować jedno z zaleceń mistrzyń w tym fachu - kucharek ukraińskich. W ich tradycji, gotowe wypieki kładzie się na pierzastych poduszkach - ma to zapobiec zbyt szybkiemu stygnięciu, co w efekcie psuje smak ciasta.
Kolorowe mazury
15 przepisów na mazurki. Kliknij!
Kolejnym "niezbędnikiem" na świątecznym stole jest mazurek, znany już w czasach szlacheckich. Nazwę swoją zawdzięcza regionowi, z którego się wywodzi, początkowo bowiem ciasta te były popularne tylko na Mazowszu.
Mazurek to ciasto płaskie i niskie, o dużej ilości bakaliowej bądź czekoladowej masy. Stosunkowo łatwo go przyrządzić. Największą jednak jego zaletą jest zdobnictwo - na tym polu kucharze mogą popisywać się bez końca. Dzisiejsze cukiernie prześcigają się w pomysłach: możemy dostać wielobarwny lukier (podstawa mazurka), kandyzowane owoce, marcepanowe figurki, abażury z czekolady. Dawniej "lukrowa sprawa" nie była tak prosta. Kucharki same przygotowywały odpowiednie barwniki, dzięki którym polewa przybierała dany kolor. Dla przykładu, chcąc uzyskać zielony lukier, wyciskano sok z przegotowanych liści szpinaku.
Słodka piramida
Obok bab i mazurków, jeszcze jeden wypiek zasługuje na uwagę wśród wielkanocnych słodyczy. Jest nim pascha, niezwykle wykwintny acz kaloryczny deser, w polskiej kuchni to raczej rzadkość. W zależności od regionu, pod nazwą tą kryją się także inne potrawy wielkanocne lub takie, które przygotowuje się na co dzień. Tradycyjna pascha jest jednak sporządzana właśnie na Wielkanoc. Ciasto to zazwyczaj przybiera kształt ściętej piramidy, ma on symbolizować grób Chrystusa.
Pascha najpopularniejsza była w Rosji, następnie na wschodnich kresach Polski, dopiero potem pojawiła się w całym kraju. Nieustanny zanik tradycji spowodował, że ciasto zaczęto podawać jako zwykły deser, a nie wypiek typowo wielkanocny.
Istnieją dwa sposoby przyrządzania paschy - na zimno i na ciepło. Zasadniczo o jej kształcie decyduje twaróg; tylko świeży i dokładnie odciśnięty z serwatki pozwala przyrządzić wyjątkowo dobrą paschę.
Co włożyć do wielkanocnego koszyczka? Kliknij!
Zobacz też: Wielkanocny temat specjalny
Źródła:
H. Szymanderska, Polska Wielkanoc, wyd. Watra, Warszawa 1990.
apette.pl
przepisywielkanocne.pl
