Fot. 123RF/Picsel
Historia pizzy ma grubo ponad tysiąc lat. Wcześniej pieczone placki powszechnie znane były w starożytnej Grecji;
podawano je również z okazji urodzin faraonów w Egipcie. Po raz pierwszy słowo pizza (łacińskie picea) pojawiło się w 997 roku we Włoszech. Określano tak chlebowy placek, który był przysmakiem, a właściwie podstawowym pożywieniem biedaków.
Dalsza historia pizzy wiąże się z czasem wielkich odkryć geograficznych. Wtedy to sprowadzono z Ameryki pomidory, które pierwotnie uważane były za warzywa ozdobne i niejadalne. Ba, sądzono nawet, że pomidor jest trujący. Być może nieświadomi "trujących" właściwości pomidorów biedni mieszkańcy Neapolu zaczęli dodawać je do placków z mąki, oliwy, czosnku i sera. W ten oto jakże częsty bo przypadkowy sposób stworzyli jedno z najsłynniejszych i najpopularniejszych dań współczesnej kuchni czyli znaną dziś wszystkim pizze neapolitańską.
Marina i Margherita
Jedną z pierwszych pizzerii jest istniejąca do dzisiaj neapolitańska "Antica Pizzeria Port Alba". Wcześniej w miejscu gdzie mieści się pizzeria sprzedawano - głównie handlarzom - wypiekane na miejscu placki z oliwkami, pomidorami polane oliwą i serem. Najstarsza pizzeria przyciąga wielu turystów czemu nie trudno się dziwić, bo każdy chce choć raz poczuć smak i zapach pizzy wytwarzanej w tym samym miejscu od kilkuset lat.
Obecnie pizze przygotowuje się na tysiące sposobów. Jednak dla rodowitego Włocha prawdziwa pizza, to ta najstarsza i najprostsza, czyli Marina i Margherita. Pierwsza z nich to nic innego jak pomidory, oliwa, czosnek, oregano, bazylia i choć trudno nam to sobie dziś wyobrazić, pizza ta nie zawiera sera. Jej nazwa pochodzi od tego, że była przysmakiem żeglarzy, którzy jedli ją po powrocie z połowów na morzu. Marina ma wszystkie cechy charakterystyczne dla pizzy. Jest to danie szybkie i sycące, które dawało ukojenie zgłodniałym i zmęczonym żeglarzom.
Druga klasyczna pizza czyli Margherita znajduje się dziś na pierwszym miejscu we wszystkich dobrych pizzeriach. Swoją sławę zawdzięcza piekarzowi Raffaele Esposito, który pracował w pizzerii "Pietro... e basta cosi". Esposito chcąc zaimponować królowi Umberto I i jego żonie Marghericie przygotował trzy wyśmienite pizze. Mimo iż królowa znana była z wybrednego gustu, jedna z pizz tak bardzo jej posmakowała, że od tego czasu nazwano ją jej imieniem - Margherita. Do dziś zachowane są jej składniki, a mianowicie zielona bazylia, biała mozzarella i czerwone pomidory.
Prawdziwa pizza to...
Pod koniec XX wieku powstało "Stowarzyszenie prawdziwej Neapolitańskiej Pizzy", którego celem jest zachowanie jedynych "prawdziwych" pizz neapolitańskich. Według członków stowarzyszenia istnieją tylko dwa rodzaje pizzy, czyli Marinara i Margherita. Wydawać by się mogło, że przygotowanie tych przysmaków to nic trudnego. Tak jednak nie jest. Aby pizza spełniała wymagania stawiane przez stowarzyszenie przygotowujący ją musi się nieźle natrudzić. Pizzę powinno się piec w temperaturze 485 stopni C. przez 90 sekund, w piecu koniecznie opalanym drewnem. Określony jest nawet rozmiar placka - około 35 centymetrów średnicy.
Pizze neapolitańskie choć najstarsze nie są jedynymi we Włoszech. Każdy region tego kraju wypracował swoje własne wersje tego dania. W regionie Lazio, którego stolicą jest Rzym warto spróbować Quatro stagioni. Jest to pizza dla "niezdecydowanych" ; składa się z czterech kawałków z których na każdym leżą inne dodatki. Inną charakterystyczną pizzą jest capricciosa, w skład której wchodzi ser mozzarella, pomidory, pieczarki, karczochy, gotowana szynka, oliwki i oczywiście olej. Koniecznie należy spróbować również pizzy quattro formaggi, czyli pizzy czterech serów, a mianowicie: mozazarelli, gorgonzoli i dwóch rodzajów sera charakterystycznych dla Włoch, fontiny oraz stracchino. Znana jest także pizza vienne składająca się z pomidorów, mozzarelli, niemieckich kiełbasek i oregano.
Na podbój świata
Popularność pizzy jest niezwykła. Chlebowy placek, początkowo przysmak biedaków, dotarł do każdego zakątku świata. W Polsce pojawił się za czasów Zygmunta Starego i jego włoskiej żony królowej Bony. Podczas ich uczty weselnej pizze podano jako główne danie.
W 1895 roku za sprawą emigrantów z Włoch pizza trafiła do Stanów Zjednoczonych. Jedną z pierwszych pizzerii w tym kraju założył w Nowym Jorku Gennaro Lombardi. To za jego sprawą pizza stała się jedną z najbardziej popularnych potraw w Ameryce. Co roku w USA zjadanych jest ponad 3 miliardy pizz.
W Ameryce powstała też najbardziej ekstrawagancka pizza. W jej skład wchodzi sześć rodzajów kawioru, dymka, świeży homar i creme freche (rodzaj tłustej śmietany kremówki). Nazwano ją nie bez przyczyny "Luksusową Pizzą", gdyż kosztuje tysiąc USD.
Opracowała: Ewa Czemerys
