Spis treści:
Dla chrześcijan Święta Wielkiej Nocy są symbolem zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Dla niewierzących tradycjonalistów - okazją do rodzinnych spotkań. Wszyscy Polacy przygotowują pyszności, które od lat pojawiały się na stołach. Dowiedz się, jak kiedyś wyglądały przygotowania do Wielkanocy i co wkładano do koszyczka.
Sprawdź także: Zdrowe wiosenne zapiekanki. Sycą na długo i pozwalają dbać o linię
![Smaker](https://assetssmaker.iplsc.com/images/logo-advert.png?v1)
Przygotowania do Wielkanocy
Podobnie jak dziś przygotowania do Wielkanocy rozpoczynały się znacznie wcześniej. Wszystkie dekoracje i pokarmy robiono samodzielnie, co zajmowało więcej czasu. Już w latach 30. XX wieku, przed Niedzielą Palmową, na targach pojawiały się ozdobne bazie, kwiaty i dekoracje świąteczne. Rolnicy przyjeżdżali z jajami i wędlinami, aby handlować. Tradycja ta utrzymała się również w latach 80. XX wieku - można było jednak kupić znacznie więcej produktów. W witrynach sklepowych wystawiano m.in. miękkie kurczaczki i kaczuszki, które później wsadzano do koszyczka. Na specjalnie organizowanych festynach gospodynie z lokalnego koła wiejskiego ręcznie malowały pisanki.
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/b050929fa0c7b15ceea5a3596da5f800-article_content.jpg)
Po lewej: Handel przedświąteczny w Krakowie w 1931 r. Po prawej: Festyn ludowy w Kazimierzu Dolnym w 1980 roku | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/75328a618f13f9986bca89e89f8e8136-article_content.jpg)
Po lewej: Handel przedświąteczny w Warszawie w 1935 r. Po prawej: Sprzedaż towarów spożywczych w Warszawie przed Wielkanocą w 1948 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/21b2e9b21b4eb610b29635c586bce48e-article_content.jpg)
Niedziela Palmowa w Myślenicach w 1935 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Dekoracje świąteczne
Choć dawniej nie było takiego dostępu do produktów z całego świata, jak współcześnie, to panowała prosta zasada. Koszyczki i stoły wielkanocne miały uginać się od kolorowych dekoracji, które symbolizowały radość ze zmartwychwstania Zbawiciela i przyjścia wiosny. Polacy poświęcali sporo czasu na przygotowania do tych radosnych świąt, które wcześniej miały znacznie bardziej religijny wydźwięk.
W latach 50. i 60. XX wieku ozdabiano jajka naturalnymi barwnikami lub farbkami, a dekoracyjne kurczaczki pleciono z wełny. W latach 70. i 80. XX wieku prężnie działały pisankarki, czyli kobiety zajmujące się zdobieniem wydmuszek. Gotowe pisanki można było kupić jako świąteczną dekorację. W Polsce bardzo popularne stały się też palmy kurpiowskie, wykonywane już od wielu pokoleń. Dawniej, w środę poprzedzającą Niedzielę Palmową, zbierano kwitnące gałęzie topoli, wierzby i malin, z których robiono palemki. Na Kurpiach wierzono nawet, że uderzenie kogoś palmą, po jej poświęceniu w kościele, przyniesie tej osobie zdrowie i dobrobyt.
Do koszyczka wielkanocnego wsuwano palemkę, bazie, wkładano zdobione jaja i koniecznie baranka, będącego symbolem zmartwychwstania. Każdy z elementów niósł przesłanie.
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/143fe0a7ff6477299f84db9a659a5163-article_content.jpg)
Po lewej: Pisankarki w Bielowicach w 1981 r. Po prawej: Kobieta robi kurpiowską palmę wielkanocną w 1979 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/1cc051462e94c3aca89ac26456698756-article_content.jpg)
Stary góral i chłopiec podczas plecenia rózgi na Wielkanoc w 1944 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/4cfcd0d2e14741b056464b7f4bd8ca23-article_content.jpg)
Dekoracja wielkanocna w 1932 r. i 1969 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/e2e93520b69f2e0226b971f2fe80de15-article_content.jpg)
Po lewej: Koszyczek wielkanocny - widoczna palemka i figurka kurczęcia z wełny z 1969 r. Po prawej: Przygotowanie ozdób wielkanocnych, 1945-50 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/21c042bc9ab9a787d45c7021905d05b1-article_content.jpg)
Dekoracje wielkanocne w 1969 roku | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Jak wyglądał stół wielkanocny?
Jak wyglądała Wielkanoc niemal 100 lat temu? Przede wszystkim rodzinnie - święta obchodzono w dużym gronie bliskich osób, przy suto zastawionym stole. W Wielką Sobotę cała miejscowość gromadziła się do święcenia. W latach 30. XX wieku kobiety przynosiły kosze z jajkami, które wręczały księdzu w ramach podziękowania za poświęcenie pokarmu. W Niedzielę Wielkanocną uroczyste śniadanie rozpoczynał senior, który często wcześniej odprawiał modlitwę.
Co ciekawe, już od tamtych lat nie zmieniła się lista produktów spożywczych, które wchodzą w skład święconki. Do koszyczka wkładano: baranka (symbol zwycięstwa życia nad śmiercią), pieczywo (gwarancja pomyślności i dobrobytu), domową wędlinę (szynkę i kiełbasę, zapewniające zdrowie i dostatek), babkę (oznaczającą doskonałość i rozwój umiejętności), zdobione jajka (symbol życia), chrzan (siła i krzepa), przybranie z bukszpanu (oznaczającego nadzieję na zmartwychwstanie).
Na wielkanocnym stole pojawiało się jednak więcej pyszności. Nie mogło jeszcze zabraknąć żuru, pieczeni oraz bogato zdobionego mazurka.
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/969b56097f043270e0776cea3cf55e14-article_content.jpg)
Po lewej: Wielka Sobota w Tomaszowicach i Modlnicy w 1937 r. Po prawej: Wielkanoc w Bronowicach w 1932 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/1c3bf3f8ffea2a0b43d6ad91d698c879-article_content.jpg)
Po lewej: Delegacja Hucułów z darami świątecznymi dla marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w 1930 r. Po prawej: Wielka Sobota w Tomaszowicach i Modlnicy w 1937 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/8474a7fedfaef11c7035e3be08cb252e-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1937 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/cffeb897bc37ad4a858276ade389a478-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1937 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/835f957c23a8840e6101bbe3a48a11bd-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1938 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/326932e421795c5555112816262a1ee2-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1938 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/926a163847d590de4d48aba1627dd7f3-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1939 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/51154c2b31da1aaed07f991e0919f276-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1939 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
![](https://staticsmaker.iplsc.com/smaker_production_2024_03_26/2f38f136df94d048a63e5bc1803e21db-article_content.jpg)
Stół wielkanocny w 1939 r. | Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Choć z biegiem lat polskie tradycje nieco się zatarły, to mamy nadzieję, że przyjemnie przeglądało się wam wspólnie naszą galerię wspomnień.
Źródło: Smaker.pl
Autorka: Joanna Cebulak-Brzykcy
Zobacz także:
Czysta podłoga bez smug i bakterii. Zastosuj folię bąbelkową i hitową miksturę »
Ma niski indeks glikemiczny i ułatwia trawienie. Włosi zawdzięczają mu figurę i zdrowie »
Horrendalnie droga komunia u Gessler. Tyle wynosi cena za „talerzyk” »