Dania jednogarnkowe

Cała prawda o antyoksydantach

Antyoksydanty to substancje znane z tego, że odmładzają, zapobiegają powstawaniu nowotworów i wielu chorób. Ale mają też drugą, zupełnie inną twarz.

Fot. 123RF.COM


Tlen jest nam niezbędny do życia – to wiemy wszyscy. Jednak równocześnie tlen jest cząsteczką uszkadzającą żywe komórki organizmu w procesie nazywanym utlenianiem, czyli oksydacją, która jest naturalną częścią procesów życiowych. W jej wyniku powstają wolne rodniki, czyli reaktywne formy tlenu (w skrócie ROS).

Książka kucharska: 15 przepisów diety odmładzającej i antyrakowej. Kliknij!

Wolne rodniki mogą pochodzić z organizmu w naturalnym procesie oddychania komórkowego, jako skutek reakcji immunologicznej, ale także przenikać do organizmu z zewnątrz. Dostarczają nam ich np. zanieczyszczenia powietrza, promieniowanie UV, a także nieodpowiednia dieta. Według naukowców, najwięcej wolnych rodników dostarcza nam dieta bogata głównie w niezdrowe tłuszcze i węglowodany.


Chcesz wiedzieć, na jakie warzywa i owoce jest właśnie sezon i co z nich przyrządzić? Zajrzyj do kalendarza Toolix gdzie każdego dnia znajdziesz pomysły na smaczne dania główne, sałatki, zupy i przekąski!



Pomidorowe antyoksydanty. Jak jeść, żeby działały? Kliknij!

pomidory

 

Kiedy stres naprawdę zabija

Wolne rodniki uszkadzają DNA, lipidy i białka. Są to uszkodzenia nieodwracalne i mogą prowadzić do śmierci komórki, ale dopóki naturalna równowaga jest zachowana, jest to normalny proces starzenia się organizmu.

Stres oksydacyjny to efekt zaburzenia równowagi między ilością wolnych rodników a obroną organizmu przed ich działaniem. Jakie skutki ma stres oksydacyjny? Przede wszystkim nadmiernie uszkadza on komórki, co prowadzi do powstawania nowotworów, zaburzeń związanych z odpornością organizmu, cukrzycy czy choroby Alzheimera.


Zaskakujące właściwości buraków. Kliknij!

buraki

 

Jak naprawdę działają antyoksydanty?

Antyoksydanty to substancje, które działają korzystnie dla nas na trzech frontach:

- zapobiegają utlenianiu się komórek, czyli produkowaniu nowych wolnych rodników;
- neutralizują (lub, jak nazywają to badacze, „zmiatają”) już istniejące wolne rodniki,
- naprawiają uszkodzone komórki i oczyszczają je ze zbędnych produktów przemiany materii.

Ale to nie wszystko, co robią, kiedy dostaną się do organizmu. Działają także przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. A oprócz tego wspierają nawzajem swoje działanie. Przykładowo, witamina E bez wsparcia witaminy C sama zaczyna działać jak wolny rodnik. To najprawdopodobniej dlatego, mimo że nasza dieta obfituje w witaminę E (jest obecna głównie w olejach), nie spada ilość zachorowań na raka.

Drugie oblicze antyoksydantów

Słowo "antyoksydant" lub "przeciwutleniacz" może również odnosić się do substancji sztucznych, dodawanych do żywności jako konserwanty. Niektóre z nich - takie jak hydroksytoluen (BHT), trzeciorzędowy butylohydrochinon (TBHQ) czy hydroksyanizol (BHA) – kumulują się w naszych organizmach. Ich nadmierna ilość prowadzi do uszkodzenia wątroby a nawet do pojawienia się nowotworów.

Wśród naturalnych antyoksydantów znajdują się:

- polifenole,
- karotenoidy,
- katechiny,
- witaminy (A, C, E).

Najsilniej działają antocyjanidy i flawonoidy (związki flawonowe), należące do polifenoli.

Co w takim razie jeść, by dostarczać organizmowi wystarczającą ilość antyoksydantów? Najwięcej najsilniejszych substancji zwalczających wolne rodniki znajdziemy w aronii, borówce czernicy, żurawinie, a także w jabłkach, wiśniach, truskawkach, jeżynach, owocach dzikiej różny i bzu czarnego.

Zawartość polifenoli w aronii jest zdecydowanie najwyższa i wynosi 40-70 mg/g. Nie tylko działa antyoksydacyjnie, zmiatając z organizmu wolne rodniki, ale też wspomaga usuwanie metali ciężkich z organizmu.

Wśród warzyw zawartość antyoksydantów jest z reguły niższa niż owoców, a szczególnie owoców jagodowych. Najwyższą zawartość przeciwutleniaczy mają: czosnek, szpinak, kapusta, brukselka, jarmuż, brokuły oraz buraki. Nie zapominajmy także o pomidorach, ale likopen w nich zawarty najlepiej przyswaja się z pomidorów przetworzonych lub w towarzystwie oliwy z oliwek.

Najlepiej byłoby serwować sobie 5 porcji warzyw i owoców (ale więcej warzyw). Jedna porcja to 80 g, czyli potrzeba nam około 400 g warzyw i owoców dziennie.

Najlepiej jest jak najbardziej zróżnicować swoją dietę i codziennie wybierać inne owoce i warzywa.


Jak zachować młodość? Kliknij!

kobieta patrząca na owoce i warzywa

 

Zobacz też: ​Przeciwutleniacze czasem chronią... raka, Rakotwórcze naczynia w kuchni

Anna Wiśniewska/Smaker.pl

Źródła:
Sieniawska, E. „Losy roślinnych antyoksydantów w organizmie ludzkim”, [w:] „Postępy Fitoterapii” 1/2012, s. 55-58
Wawrzyniak, A., Krotki, M., Stoparczyk, B. „Właściwości antyoksydacyjne owoców i warzyw”, [w:] „Medycyna Rodzinna” 1/2011, s. 19-23

Komentarze

Ostatnio komentowane przepisy

Desery Racuchy z bananami

Moje dzisiejsze racuchy przygotowałam na kefirze, dodatkowo wzbogaciłam je o...

Odsłon: 247

15 min
3
30 min
3
Desery Niewidzialna szarlotka

Jako fan szarlotek, jabłeczników i wszelakich ciast z jabłkami, nie mogłem po...

Odsłon: 316

30 min
3

Polecane artykuły

Ewa gotuje Od zupy dyniowej po pieczoną gęś. Przysmaki na jesień według Ewy Wachowicz

Jesień to czas rozgrzewających zup i ciast pachnących cynamonem. W 523. odcinku programu "Ewa gotuje" prowadząca zabrała widzów w prawdziwą, kulina...

3
Informacje Zbija cholesterol, reguluje poziom cukru. Jak zrobić ocet jabłkowy w zaciszu własnej kuchni?

Ocet jabłkowy jest ceniony za swoje właściwości prozdrowotne. Wspiera on trawienie, stabilizuje poziom cukru we krwi, poprawia metabolizm i wpływa...

8
Informacje Pierwszorzędna na galaretki, konfitury i nalewki. Trzy przepisy na tarninę

Tarnina to owoc, który warto włączyć do jesiennych przetworów. Choć na surowo jest bardzo kwaśna i cierpka, po przemrożeniu zyskuje wyjątkowy smak,...

5