Z tego artykułu dowiesz się:
- Nowalijki – jakie to warzywa?
- Nowalijki – zdrowe czy trujące?
- Jakie nowalijki nadają się na zupę?
- Lekka zupa z nowalijki #1. Botwinka
- Lekka zupa z nowalijki #2. Zupa szczawiowa
- Lekka zupa z nowalijki #3. Zupa krem z brokułów
- Lekka zupa z nowalijki #4. Zupa z sałaty
- Lekka zupa z nowalijki #5. Zupa kalafiorowa z młodą marchewką i serem
Nowalijki – jakie to warzywa?
Nowalijki to młode, wiosenne warzywa, pojawiające się po raz pierwszy w sprzedaży w nowym sezonie. W zależności od sposobu uprawy można je podzielić na dwie grupy: gruntowe lub szklarniowe. W Polsce sezon na nowalijki uprawiane w szklarniach zaczyna się na przełomie marca i kwietnia, natomiast rosnące na polu są dostępne w sprzedaży od maja do czerwca.
Do nowalijek zalicza się m.in.:
- pomidor,
- ogórek,
- młoda marchew,
- rzodkiewka,
- botwina,
- szczypiorek,
- młoda kapusta,
- szczaw,
- sałata,
- nać pietruszki,
- cebula dymka.
W sprzedaży pojawiają się również kiełki różnych roślin, w tym: soi, pszenicy, grochu, lucerny, owsa oraz rzeżuchy.
Dawniej nowalijki pojawiały się na rynku po raz pierwszy wraz z nadejściem wiosny. Obecnie, z uwagi na szeroką dostępność warzyw importowanych oraz masowej produkcji w szklarniach pod specjalnymi osłonami, możemy jeść je przez cały rok.
Sprawdź także: Proste triki na usuwanie szypułek z truskawek
Nowalijki – zdrowe czy trujące?
Co roku nowalijki często budzą wątpliwości wśród wielu osób – czy hodowane w sztucznych warunkach warzywa są zdrowe? Powszechnie wiadomo, że własnoręcznie wyhodowane produkty są znacznie lepsze i zdrowsze od tych z supermarketowych półek. Nowalijki dostarczają jednak wielu cennych składników odżywczych. Są źródłem witamin, składników mineralnych, błonnika pokarmowego oraz przeciwutleniaczy. Właśnie dlatego brak odpowiedniej ilości nowalijek w diecie może stać się przyczyną wielu chorób.
Trzeba jednak pamiętać, że nowalijki pojawiające się w sprzedaży już na początku marca, najczęściej pochodzą z uprawy szklarniowej. Chociaż tak wyhodowane warzywa również są smaczne, zawierają znacznie mniej witamin niż te rosnące na polach. Bardzo często nowalijki, jakie pojawiają się na wiosnę w sprzedaży, pochodzą z nieekologicznych upraw, w których nawożone są nawozami mineralnymi, a zwłaszcza azotowymi.
Te wykazują dużą tendencję do kumulowania się w sałacie, kapuście, rzodkiewce, szpinaku czy szczypiorku. Warzywa, które w mniejszym stopniu gromadzą szkodliwe związki, to ogórek czy pomidor. Właśnie dlatego nowalijki warto kupować u sprawdzonego rolnika, aby mieć pewność, że nie były nawożone sztucznymi substancjami.
Jakie nowalijki nadają się na zupę?
Nowalijki można przygotować na wiele sposobów. Są świetnym dodatkiem do makaronu, ryżu, ziemniaków oraz dań mięsnych i rybnych. Na ich bazie z łatwością można przygotować wiele ciekawych i zdrowych dań, w tym sałatek i zup.
Zupy są świetne o każdej porze roku. Natomiast wiosna wprowadza nieco zmian do zupowego menu: ciężkie i wieloskładnikowe zimowe zupy zastępuje się lekkimi i iście wiosennymi odmianami. Takie zupy wyróżniają się nie tylko smakiem, lecz także walorami zdrowotnymi. Podpowiadamy, z jakich nowalijek najlepiej je przyrządzić!
Botwina
Zupa z botwiny, nazywana inaczej botwinką, to wiosenny specjał o intensywnie różowej barwie. Bez wątpienia jest jednym z łatwiejszych i szybszych do przygotowania zup. Co ciekawe, botwina (czyli młode liście i korzenie buraka cukrowego) była wykorzystywana już w IV w. p.n.e., a korzyści z jej spożywania są ogromne. Jest bardzo niskokaloryczna, zawiera witaminy A, D, C, B i K oraz błonnik, który daje uczucie sytości. Ponadto jest źródłem żelaza, wapnia, miedzi i magnezu. Liście botwinki zawierają substancje o działaniu pobudzającym hormony młodości i piękna, a nawet pomagają ukoić nerwy.
Młoda kapusta
Zupa z młodej kapusty to dobra propozycja na bezmięsne pierwsze dania, gdyż jest lekka, prosta i bardzo smakowita. Ta nowalijka zawiera błonnik, kwas foliowy, magnez, wapń, żelazo, beta-karoten, a także witaminy C, K oraz E. Dodatkowo, 100 g kapusty ma zaledwie 40 kcal, właśnie dlatego diety kapuściane są tak popularne. Regularne spożywanie młodej kapusty pozytywnie wpływa na odporność, a także jest skuteczne w przypadku problemów trawiennych.
Zupa z młodej kapusty
Zobacz przepis
Zupa z młodej kapusty / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Zupa krem z młodej kapusty
Zobacz przepis
Zupa krem z młodej kapusty / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Kalafior
Zupa kalafiorowa to jedna z najpopularniejszych zup w Polsce. Jest bardzo szybka i prosta w przygotowaniu, dlatego powinna spodobać się wszystkim, którzy nie lubią spędzać za dużo czasu w kuchni. Kalafior zaliczany jest do cenniejszych warzyw z uwagi na swój skład chemiczny, a także wartości smakowe i odżywcze. Warzywo to zawiera potas, magnez, mangan oraz witaminy B1, B2, B5, B6, B9, C i K1. Badania naukowców pokazują, że regularne spożywanie kalafiora jest pomocne w zapobieganiu takich nowotworów jak: prostaty, płuc, piersi i jajników. Ponadto jest warzywem niskokalorycznym – tylko 24 kcal na 100 g!
Sałata
Mało kto potrafi sobie wyobrazić zupę z sałaty i jej smak. Warto jednak spróbować, ponieważ takie danie nie tylko zachwyca pięknym, zielonym kolorem, a także jest lekkostrawne, i bardzo smaczne. Co ważne, po zupę z sałaty bez obaw mogą sięgać osoby będące na diecie, gdyż jest niskokaloryczna (15 kcal na 100 g). Sałata jest warzywem bogatym w kwas foliowy i błonnik, a także witaminy z grupy B, E i C. Ta nowalijka pozwala wzmocnić układ nerwowy, poprawia trawienie i zwiększa odporność.
Zobacz: Sałacianka, orzeźwiający chłodnik
Brokuł
Brokuły są niskokaloryczne – w 100 g ugotowanych warzyw znajduje się tylko 35 kcal. Dzięki zawartości witamin, składników mineralnych i sulforafanu (silnego przeciwutleniacza) brokuły chronią przed rakiem, anemią, wrzodami żołądka, a także regulują poziom cukru w krwi i korzystnie wpływają na funkcjonowanie wzroku.
Młode ziemniaki
Zupa z młodych ziemniaków to sezonowe danie, które z pewnością podbije serca smakoszy. Młode kartofle mają dużą zawartość składników odżywczych i niepowtarzalny, wyjątkowo delikatny smak. Warzywo jest cennym źródłem witaminy C i B6, a także potasu, żelaza, wapnia, cynku, fosforu i jodu. Wprowadzenie do naszego jadłospisu młodych ziemniaków usprawni funkcjonowanie układu trawiennego, a dzięki zawartości przeciwutleniaczy pomoże w walce z wolnymi rodnikami. Jeśli przejrzymy się kaloryczności młodych i starych ziemniaków, to te pierwsze są mniej kaloryczne – 69 kcal na 100 g.
Kartoflanka z klopsikami
Zobacz przepis
Kartoflanka z klopsikami / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Fasolka szparagowa
Zupa z fasolki szparagowej to wspaniała i pożywna zupa, którą bardzo lubią również dzieci. Charakteryzuje się delikatnym, kremowym smakiem, a jej przygotowanie jest bardzo proste i zajmuje zaledwie kilkanaście minut. Co ciekawe, właściwości i wartości odżywcze fasolki szparagowej były doceniane już w Ameryce Środkowej i Południowej, gdzie jest hodowana od ponad 7000 lat! Warzywo to jest bogate w witaminę C, E i A, a także zawiera flawonoidy (silne przeciwutleniacze), mangan, magnez, żelazo, potas i kwas foliowy.
Regularne spożywanie fasolki szparagowej wspomaga procesy trawienia, obniża wysokie ciśnienie krwi i poziom złego cholesterolu, a nawet zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. W dodatku jest bardzo niskokaloryczna – 100 g warzywa zawiera około 30 kcal.
Zupa z fasolki szparagowej z kurczakiem
Zobacz przepis
Zupa z fasolki szparagowej z kurczakiem / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Koper
Zupa koperkowa to pyszna propozycja na wiosenny obiad, ponieważ jest bardzo lekka i delikatna. Koperek to zioło, którego właściwości i wartości odżywcze były znane już w starożytnym Egipcie. Koper poprawia trawienie, zmniejsza stany zapalne stawów, łagodzi bóle menstruacyjne, zwalcza wolne rodniki oraz obniża stężenie cholesterolu LDL. Ponadto dzięki zawartości magnezu i witamin z grupy B, wykazuje działanie antystresowe. Warto też wiedzieć, że koper składa się głównie z wody, której zawartość wynosi 92 proc., 100 g produktu dostarcza zaledwie 31 kcal.
Lekka zupa z nowalijki #1. Botwinka
Zupa botwinka to zdecydowanie najlepsza i najpopularniejsza zupa z wiosennych nowalijek. Zazwyczaj przygotowuje się wiosną lub wczesnym latem i charakteryzuje się słodko-kwaśnym posmakiem i gęstą, kremową konsystencją. W jej skład wchodzą m.in. botwina (czyli młode liście i korzenie buraka cukrowego), bulion, marchew i pietruszka. Zupę zwykle zagęszcza się i zabiela mąką oraz śmietaną. Można podawać ją z jajkiem, tłuczonymi ziemniakami i koperkiem. Poniżej podajemy szybki i prosty przepis na botwinkę.
Składniki
- 2 litry bulionu (drobiowego, mięsnego lub warzywnego),
- 2 marchewki,
- 1 pietruszka,
- ½ kg botwinki wraz z buraczkami,
- 200 ml śmietany 18%,
- 1 łyżeczka mąki,
- 2 łyżki soku z cytryny,
- 1 łyżka masła.
Marchewkę i pietruszkę obierz i zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Dodaj do gotującego się bulionu i gotuj przez około pięć minut. Dokładnie umyj botwinkę. Liście posiekaj, a buraczki zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Dodaj do wywaru i gotuj na wolnym ogniu do miękkości przez kilka minut. Mąkę połącz z dwiema, trzema łyżkami zimnej wody i wymieszaj ze śmietaną.
Następnie dodaj kilka łyżek wywaru i dokładnie wymieszaj. Tak przygotowaną masę wlej do zupy i zagotuj na umiarkowanym ogniu, co chwilę mieszając. Dodaj masło. Na koniec dopraw sokiem cytryny i podawaj z dowolnymi dodatkami (np. z jajkiem gotowanym na twardo, młodymi ziemniakami z koprem czy serem białym).
Na bazie zupy botwinki można przygotować również pyszny chłodnik litewski. Wystarczy tylko dodać kefir, maślankę lub zsiadłe mleko, a także kilka ogórków i rzodkiewek. Smacznego!
Lekka zupa z nowalijki #2. Zupa szczawiowa
Zupa szczawiowa, inaczej szczawiówka, to lekko kwaskowata zupa z nowalijki, której podstawowym składnikiem jest szczaw, nadający jej charakterystycznego smaku i koloru. Doskonale sprawdzi się jako ciepły i lekki posiłek podczas spotkań z rodziną lub znajomymi. Przepis na tradycyjną zupę szczawiową jest bardzo prosty, dlatego nie wymaga dużego doświadczenia kulinarnego.
Składniki
- 1 l bulionu drobiowego,
- 250 g szczawiu,
- 1 marchewka,
- 3 ziemniaki,
- 1 cebula,
- 50 g śmietany 18%,
- 1 płaska łyżka mąki pszennej,
- 1 pęczek kopru,
- 5 jajek,
- 10 g masła,
- sól, pieprz.
Obierz warzywa. Marchew pokrój w talarki, a ziemniaki – w kostkę. Cebulę i szczaw drobno posiekaj. Włóż do garnka marchew i cebulę i podsmaż na maśle. Wlej bulion i gotuj przez około trzy minuty. Po tym czasie dodaj ziemniaki i gotuj do ich miękkości. W międzyczasie jajka ugotuj na twardo i obierz jej ze skorupki. Do garnka dodaj szczaw i gotuj przez około trzy minuty.
W szklance wymieszaj odrobinę wody z mąką i śmietaną. Zaprawę dodaj do zupy i wymieszaj, aby nie powstały grudki. Dodaj posiekany koper, dopraw solą i pieprzem. Gotową zupę podawaj z dodatkiem jajek pokrojonych w ćwiartki. Smacznego!
Lekka zupa z nowalijki #3. Zupa krem z brokułów
Zupa krem z brokułów to bardzo smaczne, lekkie i zdrowe danie, które można serwować na różne sposoby. Doskonałe się sprawdzi zarówno na zwykły obiad, jak i posiłek na diecie. Zupę można serwować na różne sposoby – z dodatkami lub bez. Koniecznie przetestuj nasz przepis!
Składniki
- 1 litr bulionu,
- 2 brokuły,
- 2 ziemniaki,
- 1 cebula,
- 2-3 ząbki czosnku,
- 1 łyżka masła,
- 100 g serka topionego śmietankowego,
- sól, pieprz,
- ziarna słonecznika.
Zagotuj w garnku bulion. Brokuły podziel na kawałki i wrzuć do bulionu. Następnie dodaj pokrojone w kostkę ziemniaki. Na maśle podsmaż drobno pokrojoną cebulę i przerzuć do garnka z gotującymi się brokułami i ziemniakami. Gdy składniki zmiękną, zmiksuj całą zawartość garnka za pomocą blendera. Dodaj serek topiony i wymieszaj, by się rozpuścił. Dopraw solą i pieprzem. Ziarna słonecznika podpraż na suchej patelni przez kilka minut. Posyp zupę ziarnami słonecznika. Gotowe! Smacznego!
Lekka zupa z nowalijki #4. Zupa z sałaty
Jeśli znudziły ci się sałatki, spróbuj przygotować pyszną zupę z sałaty i zachwyć się jej wyrazistym smakiem i lekką konsystencją. Warto również poeksperymentować z dodatkami, dodając do niej pełnoziarniste grzanki, jajko ugotowane na twardo, prażone orzechy, pestki dyni, ziarna słonecznika czy ser pleśniowy. Oto przepis na pyszną zupę z sałaty!
Składniki
- 1-1,5 l bulionu (mięsnego lub warzywnego),
- 2 główki sałaty (masłowej, rzymskiej lub lodowej),
- 2 ziemniaki,
- 1 cebula,
- 1 ząbek czosnku,
- 1 łyżka masła,
- Jogurt naturalny (lub śmietana 18%),
- świeża natka pietruszki,
- sól, pieprz.
Ziemniaki obierz i pokrój w kostkę. Sałatę dokładnie umyj. Cebule i czosnek drobno posiekaj oraz podsmaż na patelni z rozgrzanym masłem. Dodaj porwaną na kawałki sałatę (bez twardych części), całość podsmaż jeszcze przez dwie minuty, aż zrobi się miękka. Bulion doprowadź do wrzenia. Włóż pokrojone ziemniaki oraz zawartość patelni. Gotuj na małym ogniu do momentu, aż ziemniaki będą miękkie. Dopraw do smaku solą i pieprzem, a następnie zmiksuj na gładką masę za pomocą blendera. Gotową zupę podawaj z niewielką ilością jogurtu (lub śmietany) oraz drobno posiekaną natką pietruszki. Smacznego!
Lekka zupa z nowalijki #5. Zupa kalafiorowa z młodą marchewką i serem
Wypróbuj ten przepis na szybką i pyszną zupę kalafiorową, pełną zdrowych i smacznych dodatków. Delikatne danie świetnie komponuje się z kontrastowymi dodatkami, takimi jak ostrzejszy ser żółty, na przykład cheddar lub prażone na suchej patelni nasiona słonecznika lub pestki dyni. Poniżej podajemy przepis!
Składniki
- 1 główka kalafiora,
- 1 marchewka,
- ¼ selera,
- 2 szklanki wody,
- 2 szklanki wody,
- 1 kostka bulionu mięsnego lub warzywnego,
- 3 łyżki masła,
- 3 łyżki mąki,
- starty ser cheddar,
- słodka lub ostra papryka w proszku,
- sól, pieprz.
Pokrój kalafior na małe różyczki. Zetrzyj marchew i pokrój seler na małe kawałki. Włóż warzywa do garnka i zalej bulionem lub wodą. Doprowadź do wrzenia, a następnie gotuj do momentu, aż warzywa będą miękkie. W rondlu rozpuść masło, dodaj mąkę, sól i pieprz. Następnie stopniowo dodawaj mleko. Doprowadź do wrzenia i gotuj do zgęstnienia przez dwie minuty, cały czas mieszając. Dodaj starty ser. Przygotowaną mieszankę dodaj do garnka z zupą i dokładnie wymieszaj. Smacznego!
Zobacz także:
Katarzyna Bosacka bije na alarm. Wypatrzyli to, w co drugim produkcie »
Szparagi na grilla: Banalna przekąska w kilka chwil »
Wspieramy Ukrainę. Tu zamieścisz ogłoszenie o swojej pomocy »
