Z tego artykułu dowiesz się:
- Łupacz - co to za ryba?
- Skąd pochodzi ryba łupacz?
- Jak wygląda łupacz?
- Tryb życia łupacza
- Znaczenie łupacza
- Jak podaje się łupacza?
- Łupacz - wartości odżywcze
- Jak przyrządzić łupacza?
- Najlepsze przepisy z łupaczem
Łupacz - co to za ryba? Czy kiedykolwiek o niej słyszałeś? Najprawdopodobniej nie. Tymczasem warto jej się przyjrzeć, gdyż jest to ryba bogata w witaminy i kwasy omega-3, czyli kluczowe składniki w naszej zdrowej diecie. Łupacz z pewnością nie jest tak popularny, jak pstrąg czy dorsz, ale czy to powód, by go nie spróbować? Tym bardziej że mnóstwo osób podkreśla jego pyszny smak i niską kaloryczność. Spróbuj łupacza nie tylko wtedy, gdy przejadły ci się już halibut, dorsz czy łosoś.
Łupacz - co to za ryba?
Łupacz to gatunek morskiej ryby dorszokształtnych z rodziny dorszowatych. Ryba ta jest dość popularna w krajach anglosaskich, gdzie bardzo często, podobnie jak dorsz, podawana jest w formie dania Fish and Chips. Zdecydowanie jednak nie jest to ryba popularna w Polsce. Z drugiej strony dość łatwo ją rozpoznać ze względu na czarną linię boczną.
Sprawdź także: Czy warto jeść mirunę? Odkryj właściwości tej ryby
Skąd pochodzi ryba łupacz?
Ryba ta pojawia się po obu stronach północnego Atlantyku oraz w zachodniej części Morza Bałtyckiego. Głównie występuje w północnych akwenach Oceanu Atlantyckiego, w otwartych, mocno zasolonych oraz chłodnych wodach o temperaturze pomiędzy czterema a 10 stopniami Celsjusza.
Na wschodzie obejmuje obszar od Zatoki Biskajskiej poprzez wody okalające Wyspy Brytyjskie, Morze Norweskie, Morze Północne, aż po Morze Barentsa u wybrzeży Nowej Ziemi. Ryba ta lubi mocno zasolone wody, dlatego dość rzadko spotykamy ją w Morzu Bałtyckim. Pojawia się także na zachodzie od wybrzeży New Jersey, aż po Nową Fundlandię. Nie za często można spotkać ją u wybrzeży Grenlandii. Za to nierzadko pojawia się wokół Islandii.
Zobacz: Pstrąg z ziołami i salsą verde
Jak wygląda łupacz?
Łupacz posiada ciało typowe dla dorszowatych – wydłużone, z dwiema płetwami odbytowymi i trzema płetwami grzbietowymi. Często można spotkać go także pod nazwą plamiak. Określenie to oczywiście nie jest przypadkowe. Wynika z czarnej plamy ponad płetwą piersiową. Łupacz posiada też srebrzyste boki ciała i linię boczną bardzo ciemną, wyraźną. Przeciętnie długość tej ryby wynosi od 60 do 80 cm. Są jednak okazy, które mogą przekraczać metr. Plamiak to gatunek ryby wędrownej. Pojawia się w dużych ławicach. Żeruje przy dnie i zjada tam mięczaki, ikrę innych gatunków oraz szkarłupnie. Długość życia łupacza waha się od 14 do 20 lat.
Tryb życia łupacza
Łupacz prowadzi stały tryb życia – ławice zazwyczaj pojawiają się w strefie przybrzeżnej blisko dna na głębokościach nawet do 200 metrów. Występują nad podłożem skalistym, żwirowym, piaszczystym, jak i nad pokładami muszli.
Jak odżywiają się łupacze? Przede wszystkim zjadają bezkręgowce, takie jak skorupiaki, robaki, mięczaki, szkarłupnie czy rozgwiazdy. Dość znaczącą częścią ich diety są ikra i młody narybek. W Ameryce plamiaki bardzo często sięgają także po ryby z rodziny dobijakowatych, na przykład węgorze czy śledzie.
Znaczenie łupacza
Łupacz, choć mało popularny w kuchni polskiej, to bardzo często poławiany gatunek na morzach Barentsa czy na Morzu Północnym. Do jego połowów stosowane są przede wszystkim włoki, ale stosuje się także inne metody. Wszystko zależy od obszaru. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ryby dorszowate, to plamiaki zajmują trzecie miejsce pod względem wielkości połowów zaraz po dorszu i mintaju. Rocznie poławianych jest nawet 750 000 ton tej ryby. Oczywiście wielkość połowów może się różnić w zależności od cyklów rozrodczych czy migracyjnych.
Łupacz najczęściej pojawia się w postaci konserw, suszonych płatów czy w puszkach. Trzeba pamiętać, że mięso plamiaka, w przeciwieństwie do mięsa dorsza, nie za dobrze zachowuje się przy konserwowaniu solą. Nic dziwnego, że rybę w takiej formie bardzo trudno znaleźć.
Sprawdź także: Ryba idealna na dietę. 100 g ma tylko 100 kalorii!
Jak podaje się łupacza?
Łupacz bardzo często podawany jest w formie Fish and Chips – kultowej potrawy w Wielkiej Brytanii. Często stanowi także podstawę tradycyjnej szkockiej potrawy, czyli fish supper, co tłumaczymy dosłownie jako rybną wieczerzę. Plamiak wykorzystywany jest także do przygotowywania znanych norweskich pulpetów rybnych, czyli fiskeboller. Łupacza sprzedaje się także na targach rybnych w Stanach Zjednoczonych.
Łupacz - wartości odżywcze
Nie mamy wątpliwości, czy łupacz jest zdrowy. Mięso tej ryby bogate jest w białko, selen czy witaminę B12. Znajdziemy tutaj także sporo sodu, potasu, bromu, cynku, żelaza, jodu, fluoru czy witamin z grupy B oraz A i D. Warto również wspomnieć, że mięso w plamiakach, podobnie jak u dorsza, jest niskotłuszczowe. Świetnie zatem sprawdzi się w diecie redukcyjnej.
Nie zapominajmy także o tym, że podobnie jak w większości mięs rybnych, także w plamiaku nie brakuje niezbędnych aminokwasów. Tłuszcze łupacza zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Kwasy te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspierają oczy i mózg, obniżają poziom złego cholesterolu we krwi i pomagają walczyć z procesami zapalnymi w organizmie. W mięsie plamiaka nie znajdziemy nierozpuszczalnego białka elastyny. Dzięki temu ryba ta świetnie trawi się w przewodzie pokarmowym.
Jak przyrządzić łupacza?
To ryba, z którą możesz pracować w kuchni na wiele sposobów. Doskonale smakuje w formie pieczonej, gotowanej czy smażonej. Przed obróbką możesz skropić mięso sokiem z cytryny i odstawić do lodówki na godzinę lub dwie. W ten sposób stanie się bardziej jędrne i pozbawione morskiego zapachu.
Czym przyprawiać łupacza? Tutaj ogranicza cię tylko wyobraźnia. Najczęściej polecane przyprawy do tego mniej popularnego mięsa rybnego to tymianek, bazylia czy koperek. Jeżeli wraz z bliskimi lubisz bardziej ostre smaki, to pomyśl o dodaniu ostrej papryki czy goździków.
Jak jeszcze przyrządzić łupacza? Plamiak świetnie sprawdzi się także w kotlecikach i klopsach. Możesz także pomyśleć o dodaniu tego mięsa do nadzienia do pierogów czy na przykład pasztetu rybnego.
Łupacz świetnie będzie smakował z frytkami czy ziemniakami. Wówczas możesz poczuć się jak w Skandynawii czy w Wielkiej Brytanii, gdzie potrawy typu Fish and Chips, czyli smażone w głębokim tłuszczu z plasterkami ziemniaków, są bardzo popularne. Ryba ta dobrze komponuje się z piwem, cherry czy białym winem.
1. Łupacz z risotto ze szpinakiem
Zobacz przepis
Łupacz z risotto ze szpinakiem / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
2. Smażony łupacz w chrupiącej panierce
Zobacz przepis
Smażony łupacz - jak zrobić? / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
3. Smażony łupacz z sosem porowym
Zobacz przepis
Jak usmażyć łupacza? / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
4. Szybka zupa rybna à la bouillabaisse
Zobacz przepis
Zupa rybna z łupaczem / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Zobacz także:
Porzeczka biała – odmiana o zdrowych i słodkich owocach. Jak ją uprawiać? »
Domowa lemoniada z kiszonych cytryn. Przepis na orzeźwiający napój »
Jak wyczyścić piekarnik na błysk i usunąć zalegający tłuszcz? »
Wspieramy Ukrainę. Tu zamieścisz ogłoszenie o swojej pomocy »
