Spis treści:
- Jałowiec - wartości odżywcze
- Właściwości owoców jałowca
- Jak stosować owoce jałowca?
- Jałowiec - przeciwwskazania
- Owoce jałowca - zastosowanie w kuchni
Suto zastawiony stół, półmiski pełne dziczyzny, a w sosie pływające małe kuleczki. Tak kiedyś w Polsce dodawano smaku i jakości daniom, używając niewielkich szyszkojagód pochodzących z jałowca. Jest to rodzaj wiecznie zielonej rośliny iglastej z rodziny cyprysowatych, hodowany głównie dekoracyjnie lub w celach kulinarnych i leczniczych.
Krzew ma małe i kłujące igły, liczy ok. 50-70 gatunków, więc obok sosen to najbardziej rozpowszechniony gatunek iglasty na świecie. W Polsce występują dwie jego odmiany. Dowiedz się, jak zastosować go w kuchni.
Jałowiec - wartości odżywcze
Owoce jałowca pospolitego oraz pestkowatego, inaczej zwane szyszkojagodami, są jadalne i osiągają od centymetra do maksymalnie dwóch i pół centymetra średnicy. Mają kulisty kształt, a w miarę dojrzewania zmieniają barwę z zielonej na fioletową lub nawet czarną.
To właśnie one posiadają wiele składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Warto jednak podkreślić, że to olejek z jałowca ma największe stężenie wartościowych mikroelementów. Nikt nie zjadłby tylu szyszkojagód, aby uzupełnić niedobory.
Owoce jałowca to skarbnica witamin i minerałów, w tym: witaminy C, chromu, żelaza, wapnia i miedzi. Składają się też m.in. z cennego olejku eterycznego, flawonoidów, kwasów organicznych, garbników czy żywicy. Co więcej, to niskokaloryczna roślina, w 100 gramach zawarte jest tylko 45 kcal.
Sprawdź także: Tłusty, kaloryczny, ale bardzo zdrowy. Maleńkie ziarenka doceniali już starożytni
Właściwości owoców jałowca
Lecznicze substancje można otrzymać ze wszystkich części krzewu, w tym z jego owoców. Na co pomagają owoce jałowca? Przede wszystkim wykazują działanie odkażające. Olejek z jałowca może posłużyć do inhalacji (udrażniającej zatkane drogi oddechowe, pomagając odkrztusić zalegającą wydzielinę), rozgrzewającego masażu (działa napotnie, rozluźniająco np. na bóle reumatyczne czy menstruacyjne), a napar z szyszkojagód wesprze dodatkowo organizm w walce z infekcją, dostarczając mu niezbędną witaminę C i wzmacniając układ odpornościowy.
Właściwości owoców jałowca na tym się jednak nie kończą. Roślina wykazuje działanie antyseptyczne (zwalcza bakterie i grzyby), leczy podrażnienia i infekcje jamy ustnej (żucie jałowca pomaga zniwelować brzydki zapach z ust), obniża ciśnienie krwi i poprawia ukrwienie błon śluzowych przewodu pokarmowego. Wpływa korzystnie na układ moczowy - służy jako środek w infekcjach dróg moczowych, działa moczopędne i stymuluje pracę nerek. Olejek z jałowca używa się także do złagodzenia bólów żołądka, wzdęć, niestrawności i problemów z wątrobą. Stymuluje on produkcję żółci, dlatego poprawia trawienie ciężkich i tłustych potraw.
Spożywanie owoców jałowca może też wpłynąć na poprawę koncentracji, złagodzić napięcie i ukoić układ nerwowy. Olejek jałowcowy stosuje się również w kosmetyce, ponieważ łagodzi wiele problemów ze skórą (m.in. trądzik, rozstępy, łuszczycę, wysypki, afty i brodawki). Wygładza i rozjaśnia cerę.
Co więcej, szyszkojagody jałowca zawierają antyoksydanty, które działają przeciwnowotworowo, niszczą wolne rodniki i hamują procesy starzenia się organizmu.
Jak stosować owoce jałowca?
Owoce jałowca należy spożywać w określonych dawkach, gdyż zbyt duża może wywoływać podrażnienie błony śluzowej żołądka i krwotoki wewnętrzne. Za dzienną dopuszczalną porcję suszonych owoców jałowca uznaje się ok. 2-10 gramów. W przypadku olejku jałowcowego nie przekraczaj 20-100 mg w ciągu doby. Pamiętaj również, aby podczas wcierania olejku omijać oczy, uszy i nos.
Zobacz: Wołowina po burgundzku - przepis krok po kroku
Jałowiec - przeciwwskazania
Choć jałowiec jest zdrową rośliną, to istnieją pewne przeszkody, uniemożliwiające jego jedzenie. Przeciwwskazaniem do spożywania owoców jałowca są stany zapalne jelit, nerek, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, a także marskość wątroby. Nie powinny po niego sięgać również kobiety w ciąży (może doprowadzić do krwotoku i poronienia) oraz te karmiące piersią.
Olejek z jałowca może z kolei powodować alergię, w wyniku której skóra staje się zaczerwieniona i opuchnięta. Nie zaleca się używania go przez diabetyków i osób oczekujących na operację, gdyż zwiększa ryzyko krwawienia. Olejku nie powinno się wcierać w uszkodzoną, podrażnioną lub zranioną tkankę.
Owoce jałowca - zastosowanie w kuchni
Jałowiec znany jest jako roślina dekoracyjna, natomiast jego owoce przede wszystkim jako staropolska przyprawa. Świetnie sprawdzą się te suszone, ale też świeżo zmielone lub utarte w moździerzu (nie należy rozdrabniać ich zbyt wcześniej, bo szybko tracą swój walor smakowy). Zastosowanie w kuchni znalazły też gałązki jałowca, które przepięknie pachną i służą m.in. do wędzenia wędlin.
Owoce jałowca bardzo często trafiają do ciężkostrawnych dań. Ze względu na właściwości, pomagają organizmowi w łatwiejszym trawieniu posiłku. Są więc rewelacyjnym dodatkiem do potraw staropolskiej kuchni. Dodaj je do duszonych i pieczonych mięs, dziczyzny, bigosu, pasztetów, dań z roślin strączkowych, kapusty, grzybów i sosów.
Napar z owoców jałowca
Herbatka z owoców jałowca to popularna prozdrowotna mikstura, która wspaniale rozgrzeje przy przeziębieniu i wzmocni odporność. Napar z owoców jałowca przyrządza się, zalewając łyżkę szyszkojagód (można je również zmielić tuż przed przygotowaniem napoju) szklanką wrzącej wody. Następnie wystarczy odstawić napój na ok. 20-25 minut i odcedzić. Można go stosować kilka razy dziennie, również do płukania ust i przemywania twarzy.
Więcej przepisów z jałowcem
Owoce jałowca można użyć także jako dodatek do dań wytrawnych, szczególnie mięsnych. Zainspiruj się najlepszymi przepisami z jałowcem:
1. Grubo krojony schabowy z jałowcem
Zobacz przepis
Grubo krojony schabowy z solanki / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
2. Brukselka z jałowcem na zimę
Zobacz przepis
Brukselka z jałowcem na zimę / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
3. Kapusta kiszona z jałowcem
Zobacz przepis
Kapusta kiszona według Ewy Wachowicz / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
4. Pieczony schab ze śliwką i jałowcem
Zobacz przepis
Pieczony schab ze śliwką / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
5. Drożdżowe pierożki z jałowcem
Zobacz przepis
Pierożki z jałowcem / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
6. Kociołek ozorkowy z jałowcem i chrzanem
Zobacz przepis
Kociołek ozorkowy z jałowcem i chrzanem / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Zobacz także:
Wzmacnia kości, przywraca spokój i chroni przed nadciśnieniem »
Szukasz sposobu na aromatyczny i złocisty rosół? Cały sekret tkwi w patelni »
Pij ten syrop, a zapomnisz o przeziębieniach i wysokim ciśnieniu »
