Fot. 123RF/Picsel
Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie wigilijne dania jada się na Podkarpaciu?
- Jak wygląda kaszubska wigilia?
- Jakie są świętokrzyskie dania wigilijne?
- Co podaje się na wigilię w Małopolsce?
- Jakie dania wigilijne jada się na Podlasiu?
- Jak wygląda wigilia na Podhalu?
- Jakie dania podaje się na wigilię na Śląsku?
- Jakie regionalne dania podają Smakerowicze?
Regionalne dania świąteczne to coś pięknego - są nie tylko smaczne, ale pozwalają nam na wyjątkowe celebrowanie tego ważnego dnia. Niezależnie od tego, co nas dzieli. Takie potrawy to także nierzadko pozostałości po minionych czasach, które właśnie za pomocą kuchni możemy sobie przypomnieć.
Sprawdź także: Wigilia po polsku
Dania wigilijne - Podkarpacie
Na Podkarpaciu z pewnością nie korzysta się ze wszystkich przepisów, które przekazywane były z pokolenia na pokolenie. Etnografowie podkreślają, że w tym regionie królowały nie ryby, a wszystkie produkty, które pochodziły z lasu, sadu czy pola.
To właśnie ziemia bliska człowiekowi dawała najlepsze dary, które przygotowywało się podczas wigilii. To, co znajdowało się na stole wtedy i dzisiaj, to między innymi mak i miód, które dodaje się do kutii, jednego z tradycyjnych dań Podkarpacia. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że miód i mak były produktami o znaczeniu magicznym.
Miód od zawsze uznawany był za napój bogów. Z kolei mak charakteryzował się właściwościami usypiającymi, a zatem łączył poniekąd ze światem zmarłych, którzy w Wigilię byli nam bliżsi, niż podczas innych dni w roku. Daniem, które przygotowywano z myślą o duszach bliskich zmarłych była postnica. Znajduje się w niej pęczak, ale także suszone owoce - śliwka, gruszka, jabłka i rodzynki. Na Podkarpaciu wierzono bowiem, że dusze bliskich siadają wraz z pozostałymi świętującymi do stołu. W niektórych domach do dzisiaj podaje się więc tę potrawę.
Sprawdź najlepsze przepisy na Boże Narodzenie. Kliknij!
.jpg )
Dania wigilijne - Kaszuby
Czy do naszych czasów przetrwały jakieś regionalne tradycyjne dania wigilijne? Kaszuby nie były miejscem, w którym świętowano w sposób wystawny. Były to przede wszystkim dania postne, jak nakazuje religia katolicka. Kaszubi przygotowywali się jednak do Bożego Narodzenia w sposób bardzo pieczołowity.
Zabijano zwierzęta, marynowano mięsa i robiono wędliny, pieczono chleb i ciasta, a także pierniki. Jednak sama wigilia była raczej skromna, choć w domach starano się podawać nawet około 10 potraw. Jedną z nich była Brzadowô zupa, którą przygotowywano z suszu owocowego - jabłek, śliwek, wiśni czy gruszek. Zupa ta jest niezwykle aromatyczna i nadal, w niektórych domach na Kaszubach, przygotowuje się ją na wigilię.
Co więcej, została ona wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych. Ryby pojawiały się na kaszubskim stole, choć nie wszędzie. W głębi Kaszub ryba była produktem trudnodostępnym. Najczęściej jadano wtedy śledzie i wszystkie wariacje z tą rybą - chociażby śledzie w śmietanie czy te solone.
Dania wigilijne - Świętokrzyskie
Tutejsze potrawy wigilijne różniły się trochę od dań w innych regionach. Jak twierdzą niektórzy etnografowie, przede wszystkim nie mogło być w nich nawet śladu ziemniaków! Istotne były nie tyle ilości, co uwzględnienie wszystkich uprawianych zbóż i owoców czy warzyw.
Wykorzystanie ich na świątecznym stole, także w postaci chleba oznaczało, że nie zabraknie ich w zbliżającym się roku. Mieszkańcy województwa świętokrzyskiego jedli głównie zupy, takie jak barszcz z grzybami. Jadano go jednak z kaszą i chlebem - zupełnie inaczej niż obecnie. Jednym ze świętokrzyskich dań wigilijnych, które w pewnej formie przetrwało aż do dzisiaj, są kluski z makiem i miodem. Miód dodawany był jednak tylko w najbogatszych domach.
Weź udział w konkursie i wygraj 250, 500 lub 1000 zł! Kliknij!
Dania wigilijne - Małopolska
Na każdym stole, w tym także na stołach biedniejszych chłopów, musiały znaleźć się te składniki, które zostały zrodzone przez pole, ogród i sad. Wszystko po to, by nie zabrakło ich w następnym roku. Dlatego małopolskie dania wigilijne także składały się z prostych warzyw, zbóż i kaszy.
W Małopolsce, tak samo jak w innych regionach, kolację wigilijną rozpoczynano od zupy - głównie od barszczu. Jednak najciekawsze były susorki iwkowskie - regionalne mieszanki suszonych owoców, takich jak gruszki, śliwki i jabłka, które zostały wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych. To właśnie susorki były podstawą kompotu z suszonych owoców, który dzisiaj także jest obecny na wigilijnym stole w wielu domach w tym regionie.
Dania wigilijne - Podlasie
Czy do dzisiaj przetrwały tam jakieś tradycyjne regionalne dania wigilijne? Podlasie jest jednym z tych regionów, w których nadal przygotowuje się dawne potrawy. Warto jednak podkreślić, że to dania niejako z dwóch światów. Na Podlasiu łączą się bowiem dwa wyznania - prawosławne i katolickie.
Te kultury przenikały się wzajemnie i łączyły także na stole. Kiedyś podczas wigilii jadano jedynie postne dania, a zatem bez mleka, mięsa i jaj. Obecnie raczej pilnuje się wyłącznie braku mięsa. Nie zmienia to jednak faktu, że na Podlasiu teraz, tak jak kiedyś, króluje barszcz z uszkami, kapusta z grzybami i karp, a także łazanki i kluski z makiem. Dopiero pierwszego dnia świąt można ostrzyć sobie zęby na pochodzącą z Białorusi babkę ziemniaczaną.
Dania wigilijne - Podhale
Co króluje na podhalańskich wigilijnych stołach? Przede wszystkim w tym regionie podczas wigilii częściej spotykamy zupę grzybową, zamiast wcześniej wymienianego barszczu. Jest to jednak zależne od domu i rodziny. Tym, co nie jest spotykane nigdzie indziej, są bukty, czyli ziemniaczane kopytka oraz moskole - ziemniaczane placki, które pieczone są na blasze.
Dania z ziemniakami to stanowczo tradycyjne dania wigilijne. Podhale szczyci się również kłutami - kapustą z ziemniakami, która jest pysznym daniem postnym, znanym kiedyś i dzisiaj. Dominujące w kuchni podhalańskiej ziemniaki to nie wszystko, co możemy znaleźć na wigilijnym stole.
Warto przypomnieć sobie także dawną potrawę zwaną kołatanką, która składała się z ugotowanej kaszy jęczmiennej, do której dodawano miód i brukiew. W niektórych domach nadal to słodkie danie jest niezwykle popularne.
Zobacz też: Jak udekorować dom na święta?
Dania wigilijne - Śląsk
Prawdziwa śląska wigilia znacznie różni się od tej znanej z innych domów. Przede wszystkim nie skosztujemy podczas niej barszczu, bo jest to zupa w tym regionie znana dopiero od niedawna. Wigilijna zupa śląska to nie barszcz, a siemieniotka - zupa z nasion konopi, która pojawiała się na stołach także w Małopolsce i Wielkopolsce.
Śląskie dania wigilijne to również kapusta z grochem, zupa ze śledzi czy kluseczki z mąki pszennej. Na stole wigilijnym królują jednak makówki, czyli bułki moczone w słodkim mleku, które mieszało się z miodem i tartym makiem. Można było dodać do nich również rodzynki czy migdały.
Wigilia kiedyś i dzisiaj wygląda różnie w zależności od regionu. I to jest właśnie piękne w tych naszych różnicach - oby za kolejne sto lat o nich pamiętano.
1. Wigilijna zupa grzybowa według śląskiego mistrza kuchni Adama Borowicza
Wigilijna zupa grzybowa przepis / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Brzadowô zupa / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
3. Śledzie w śmietanie z suszoną żurawiną
Śledzie w śmietanie przepis / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
4. Podhalańskie moskole - ukochane danie górali
Jak zrobić moskole? / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
5. Śląska makówka na Boże Narodzenie
Makówka przepis na święta / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Kutia na święta przepis / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Zobacz także:
Jak długo moczyć grzyby, by były idealne na święta? »
Niezwykłe, co Makłowicz robi z karpiem. Zaskakujący przepis »
