Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest zalewajka?
- Zalewajka – historia zupy
- Zalewajka, żurek a barszcz biały – czym się różnią?
- Zalewajka – jak przygotować zakwas na żur?
- Przepis na zalewajkę według Ewy Wachowicz
- Świętokrzyska zalewajka – przepis
- Przepis na zalewajkę na kefirze
- Jak zrobić zalewajkę? (przepisy)
Co to jest zalewajka?
Zalewajka to tradycyjna wiejska zupa przygotowywana na terenie Polski. To smaczne i niezwykle sycące danie, którego przygotowanie jest łatwe i nie zajmuje dużo czasu. Swoją nazwę zupa wzięła od sposobu przyrządzania, który polega na gotowaniu ziemniaków, a następnie zalaniu całości zakwasem z żuru.
Z biegiem lat przepisy na zalewajkę zmieniały się, były modyfikowane, ulepszane i dostosowane do smaków różnych regionów Polski. Gospodynie starały się wzbogacić pierwszą wersję dania skwarkami, śmietaną, kaszanką, grzybami, a nawet twarogiem. Natomiast sposób przygotowania zupy pozostał bez zmian.
Zalewajka – historia zupy
Historycznie zalewajka wywodzi się z centralnej Polski. Pierwsze wzmianki pojawiły się w XIX wieku w Łodzi i Radomsku. Podstawowym składnikiem prawie wszystkich dań tych regionów były ziemniaki i dary lasu, przede wszystkim grzyby. Dzięki dostępności składników i prostocie przygotowania zalewajka szybko rozpowszechniła się w innych miejscowościach na terenie naszego kraju. Zupa zachwyciła mieszkańców Kielc, skąd na przełomie XIX i XX wieku wraz z migrującą ludnością pojawiła się w Zagłębiu Dąbrowskim.
Danie jest szczególnie popularne w regionie Gór Świętokrzyskich. Co ciekawe, świętokrzyska zalewajka została wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jest tak uwielbiana, że co roku, w lipcu, organizowana jest tam impreza regionalna „Świętokrzyskie Święto Zalewajki”. Głównym wydarzeniem jest konkurs na najlepszą zalewajkę, w którym biorą udział m.in. liczne koła gospodyń wiejskich.
Zalewajka, żurek a barszcz biały – czym się różnią?
Czy istnieje różnica między zalewajką, żurkiem a barszczem białym? Zdecydowanie tak! Podstawową różnicą między żurkiem a barszczem białym stanowi zakwas. Biały barszcz przygotowuje się na zakwasie z mąki pszennej, natomiast żurek wymaga zakwasu żytniego. Sprawia to, że barszcz biały jest delikatniejszy w smaku. Co ciekawie, w niektórych regionach Polski żurek gotuje się na zakwasie owsianym lub gryczanym. Kolejną różnicą jest sposób przygotowania. Barszcz przygotowuje się na wywarze z kości z dodatkiem kiszonych ogórków lub soku z kiszonej kapusty. Natomiast żurek gotuje się na wywarze z kiełbasy.
Jeśli chodzi o zalewajkę, jej gotowanie rozpoczyna się od ziemniaków, a następnie zalanych przygotowanym osobno zakwasem żytnim bądź pszennym. Reszta składników to kwestia upodobań i fantazji kucharza.
Sprawdź także: Zupa chrzanowa ze starego kajetu. Sprawdzony przepis
Zalewajka – jak przygotować zakwas na żur?
Przygotowanie zakwasu na żur nie sprawia trudności. Wystarczy przygotować go odpowiednio wcześnie, czyli od pięciu do siedmiu dni przed robieniem zalewajki.
Składniki
- 1,5 l wody,
- 4 łyżki mąki żytniej,
- 4 ząbki czosnku.
Mąkę wsyp do dużego słoja. Dodaj pokrojone drobno ząbki czosnku. Całość zalej letnią wodą i dokładnie wymieszaj. Na wierzch słoika nałóż gazę, którą przywiąż tak, żeby nie spadła. Odstaw kwas na około pięć-siedem dni w ciepłe, nienasłonecznione miejsce. Co jakiś czas warto mieszać zakwas. I gotowe!
Zobacz: Wielkanocny żurek na zakwasie
Przepis na zalewajkę według Ewy Wachowicz
Wiadomo, że jedną z tradycyjnych potraw, która króluje na wielkanocnym stole, jest żurek. Natomiast w niektórych domach gotuje się zalewajkę. Jest to idealna potrawa na Wielkanoc. Zalewajkę można zrobić z niektórych pokarmów z wielkanocnego koszyczka ze święconką.
Znana prezenterka telewizyjna Ewy Wachowicz zdradza sekrety najlepszej wielkanocnej zalewajki z kiełbasą. Koniecznie dodaj do niej chrzan oraz kurki, które nadadzą potrawie niepowtarzalnego smaku i wyjątkowego aromatu. Oto przepis!
Składniki
- 400 g białej kiełbasy,
- 200 g gęstej śmietany,
- 100 g mrożonych kurek,
- 250 g zakwasu na żur,
- 1 l wywaru na wędzonce,
- 10 jajek przepiórczych,
- 2 łyżki chrzanu tartego,
- 1 cebula,
- 1 łyżka masła klarowanego do smażenia,
- sól, pieprz, majeranek.
Najpierw wyjmij grzyby z zamrażalnika, rozmróź je naturalnym sposobem i wylej powstałą wodę. Podgrzej wywar z wędzonki w dużym garnku. Kiełbasę pokrój w cienkie plasterki i podsmaż na rozgrzanym maśle klarowanym, do momentu aż się zarumieni. Obraną cebulę drobno posiekaj w niewielką kostkę. Dodaj do smażącej się kiełbasy. Gdy cebula się zeszkli, dodaj rozmrożone wcześniej kurki. Całość smaż jeszcze przez chwilę.
Tak przygotowane składniki przełóż do garnka i zalej gorącym wywarem z wędzonki. Dopraw majerankiem i gotuj przez około 15 minut. Po tym czasie dodaj zakwas na żur i ponownie doprowadź do wrzenia. Na koniec dodaj chrzan, dopraw solą i pieprzem.
Jajka ugotuj na twardo. Przestudź je i obierz ze skorupek. Umieść jajka w talerzach na zupę i zalej je gotową zalewką. Do każdej porcji dodaj łyżeczkę gęstej śmietany. Smacznego!
Sprawdź także: Jak szybko zabarwić jajka? 9 naturalnych sposobów
Świętokrzyska zalewajka – przepis
Składniki
- 700 g ziemniaków,
- 1 szklanka zakwasu na żur,
- 1 szklanka mleka,
- ½ szklanki kwaśnej śmietany,
- 2 ząbki czosnku,
- 50 g wędzonego boczku,
- 1 cebula,
- sól, pieprz.
Ziemniaki obierz, pokrój w kostkę i ugotuj w osolonej wodzie. Gdy będą miękkie, wlej zakwas i mleko wymieszane ze śmietaną. Całość zagotuj. Boczek pokrój w kostkę i podsmaż na suchej patelni. Na wytopionym tłuszczu podsmaż posiekaną cebule i czosnek. Dodaj do zupy i zagotuj. Dopraw do smaku solą i pieprzem. Smak zalewajki można wzbogacić jajkiem ugotowanym na twardo. Smacznego!
Przepis na zalewajkę na kefirze
Składniki
- 1 l wywaru warzywnego lub warzywno-mięsnego,
- 2 szklanki kefiru lub maślanki,
- 200 g wędzonego boczku,
- 3 łyżki mąki pszennej lub żytniej,
- 3 ząbki czosnku,
- 2 łyżeczki majeranku.
Boczek pokrój w kostkę, włóż do garnka, w którym będzie gotować się zupa, i podsmaż. Dodaj poszatkowany czosnek, a następnie wlej wywar warzywny. Całość zagotuj. W tym czasie mąkę pszeniczną wymieszaj z kefirem lub maślanką. Zmniejsz ogień i wlej masę. Dodaj majeranek i gotuj przez 10 minut. Podawaj z białą kiełbasą, ugotowanym jajkiem lub ziemniakami (najlepiej odsmażanymi). Smacznego!
Zachęcamy także do wypróbowania receptur naszych użytkowników. Jeśli potrzebujesz sprawdzony przepis na zalewajkę, wykorzystaj jednego z poniższych:
2. Zalewajka jak u mamy
Zobacz przepis
Zupa zalewajka na Wielkanoc / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
9. Zalewajka na maślance
Zobacz przepis
Zalewajka na maślance / Aby zobaczyć przepis, kliknij w zdjęcie
Zobacz także:
Wojna Rosja-Ukraina. Śledź relację na żywo »
Wspieramy Ukrainę. Tu zamieścisz ogłoszenie o swojej pomocy »
